W 2018 r. NICE przedstawiło wytyczne dotyczące rozpoznawania i leczenia ostrego oraz przewlekłego zapalenia trzustki. Poza zaleceniami dotyczącymi rozpoznawania i postępowania terapeutycznego w chorobach zapalnych tego gruczołu wskazano na konieczność edukacji pacjenta i jego najbliższych z zakresu etiologii tego schorzenia, jego przebiegu, sposobu postępowania i prewencji. Zalecenia te w porównaniu z polskimi nie wykazują istotnych różnic, choć należy zaznaczyć, że pominięte są w nich niektóre z istotnych zagadnień, na co zwrócono uwagę w komentarzu.

Wprowadzenie

Brytyjski National Institute for Health and Care Excellence (NICE) w 2018 r. opublikował wytyczne dotyczące rozpoznawania i leczenia ostrego oraz przewlekłego zapalenia trzustki. Jest to zbiór zaleceń i rekomendacji skierowanych do lekarzy, studentów medycyny, a także pacjentów zainteresowanych problemem zapalenia trzustki na terenie Wielkiej Brytanii. W zaleceniach skupiono się na problemie należytej informacji dla pacjenta dotyczącej czynników ryzyka, możliwego przebiegu i powikłań zapalenia trzustki. W dalszej części omówiono zagadnienia związane z możliwymi przyczynami ostrego zapalenia trzustki (OZT), leczenie polegające na resuscytacji płynowej, profilaktykę zakażeń w przebiegu OZT, leczenie żywieniowe i problemy dotyczące terapii martwiczej postaci OZT. W odniesieniu do przewlekłego zapalenia trzustki (PZT) wskazano najczęstsze jego przyczyny, omówiono zagadnienia związane z leczeniem bólu, z niedożywieniem, możliwe wczesne powikłania PZT, takie jak kamica przewodu trzustkowego, pseudotorbiele, oraz późne, tj. cukrzyca typu 3c, a ponadto zwrócono uwagę na zwiększone ryzyko rozwoju raka gruczołowego trzustki.

Poniżej przedstawione zostaną najważniejsze zagadnienia ujęte w wytycznych.

Przegląd wytycznych

Ostre zapalenie trzustki

Etiologia i rozpoznanie

Ostre zapalenie trzustki jest nagłym stanem zapalnym występującym w obrębie tego narządu z częstością 56 przypadków na 100 000 osób, powikłanym zgonem w około 5% przypadków (dane dla Wielkiej Brytanii). Aby rozpoznać OZT, u pacjenta muszą występować 2 z 3 cech, czyli:

• charakterystyczny ból w nadbrzuszu
• wzrost aktywności enzymów trzustkowych
• specyficzny obraz w badaniach obrazowych.

W Wielkiej Brytanii OZT najczęściej jest związane z kamicą żółciową (50% przypadków), toksycznym działaniem alkoholu etylowego (25%) lub innymi, rzadszymi przyczynami, takimi jak: stosowanie leków, zaburzenia metaboliczne, procesy autoimmunologiczne, czynniki mechaniczne (np. urazy brzucha), sfinkterotomia endoskopowa, organiczne lub czynnościowe ograniczenia drożności dróg trzustkowych (pancreas divisum, guzy, dysfunkcja zwieracza Oddiego).