Nieketonowa hiperglikemia hiperosmolarna należy, obok kwasicy ketonowej oraz kwasicy mleczanowej, do zagrażających życiu stanów hiperglikemicznych występujących w przebiegu cukrzycy. Nieketonowa hiperglikemia hiperosmolarna może być ostrym powikłaniem cukrzycy zarówno typu 1, jak i typu 2, jednak zdecydowanie częściej rozpoznaje się ją u chorych z typem 2 – dorosłych lub osób w wieku podeszłym. W ostatnim czasie w związku z rosnącą częstością występowania cukrzycy typu 2 u coraz młodszych chorych zdarzają się przypadki nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej – u młodych dorosłych, a nawet u dzieci¹.

Ten rodzaj śpiączki cukrzycowej po raz pierwszy został opisany w 1886 r. przez doktora Juliusa Dreshfelda jako stan ciężkiej hiperglikemii z glukozurią u starszych, często otyłych chorych, u których nie stwierdza się oddechu Kussmaula oraz ciał ketonowych w moczu, charakterystycznych dla cukrzycowej kwasicy ketonowej². Od czasu zastosowania insuliny śmiertelność we wszystkich ostrych stanach hiperglikemicznych znacząco się zmniejszyła, w nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej wynosi obecnie od 5 do 16%^1,3. Nadal jednak śmiertelność tego powikłania cukrzycy jest około 10 razy wyższa niż w cukrzycowej kwasicy ketonowej, co wynika głównie z wyjściowej przyczyny hiperglikemii, ciężkości odwodnienia oraz zazwyczaj zaawansowanego wieku chorych i współistniejących chorób przewlekłych^4-6. Wystąpienie nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej jest bardzo niekorzystnym czynnikiem prognostycznym – wiąże się ze wzrostem ryzyka zgonu nawet 4,5-krotnie w porównaniu z pacjentami z cukrzycą, u których nie doszło do tego powikłania^7,8. Po przebytej nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej zwiększa się także ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu⁹.

Przyczyny i objawy nieketonowej hiperglikemii hiperosmolarnej