Choroby internistyczne u kobiet w ciąży
Świąd skóry u ciężarnej
lek. Kornelia Pietrauszka1
dr hab. n. med. prof. nadzw. SUM Beata Bergler-Czop2
- Przyczyny powstawania zmian skórnych u kobiet w ciąży
- Omówienie najczęściej występujących dermatoz u ciężarnych – objawy, przebieg, ryzyko dla matki i płodu
- Metody postępowania w przypadku powstania zmian skórnych u ciężarnych (leczenie miejscowe, ogólnoustrojowe, dieta)
Podczas ciąży występują trzy główne kategorie zmian skórnych. Po pierwsze, może wystąpić wiele łagodnych objawów skórnych związanych ze zmianami fizjologicznymi bądź hormonalnymi, które zachodzą podczas ciąży. Po drugie, istniejące wcześniej choroby skóry mogą być modyfikowane przez ciążę z powodu zmian immunohormonalnych. I po trzecie, mogą wystąpić dermatozy specyficzne dla ciąży1,2. Najczęstszą dolegliwością dermatologiczną w ciąży jest świąd skóry, występuje u 14-20% kobiet3.
Skórne objawy ciąży
Najczęściej pojawiającym się objawem ze strony skóry jest świąd, zazwyczaj spowodowany zmianami fizjologicznymi, głównie na tle hormonalnym – wzrost stężenia estrogenów oraz kortyzolu sprawia, że skóra traci jędrność i elastyczność. Może on być również związany ze zwiększoną wrażliwością ciężarnej na bodźce zewnętrzne, ze spożywanymi pokarmami, stosowanymi detergentami (środki do prania, zmywania, płukania), kosmetykami do codziennej pielęgnacji czy też ze zbyt szorstkim ubraniem.
Pacjentki często pytają, dlaczego w ciąży swędzi brzuch. Odpowiedź jest prosta – skóra w tym miejscu rozciąga się i napina najbardziej, szczególnie w II i III trymestrze ciąży. Oczywiście świąd z powodu rozciągającej się skóry może objąć również inne części ciała, tj. piersi, biodra czy uda.
W ciąży zmniejsza się poziom wydzielanego przez skórę łoju, dlatego traci ona swoją warstwę ochronną i bardziej się przesusza, co również może powodować świąd. Należy więc unikać wszystkiego, co powoduje przesuszenie skóry: długich gorących kąpieli w wannie, ekspozycji na słońce, wiatr czy zimno. Wskazane jest kompleksowe nawilżanie skóry i picie odpowiedniej ilości płynów4.
Wśród innych skórnych objawów ciąży, traktowanych jako fizjologia, możemy wymienić: zwiększone napięcie skóry, rozstępy (głównie na brzuchu, udach, biodrach oraz biuście), obrzęki (dotyczą w szczególności podudzi oraz dłoni), tzw. pajączki naczyniowe, żylaki kończyn dolnych, zwiększoną potliwość, rumień dłoni, zapalenie dziąseł. Powszechne są również przebarwienia występujące zwykle na nosie, policzkach, czole (ostuda ciężarnych), sutkach oraz zewnętrznych narządach płciowych, które pojawiają się na skutek rozrostu melanocytów, co jest spowodowane wzrostem stężenia hormonów, a w szczególności progesteronu. Występuje również zwiększone owłosienie na twarzy i brzuchu5,6.
