Powikłania neurologiczne po chemioterapii

dr hab. n. med. Ewa Nagańska

Klinika Neurologii i Epileptologii, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Ewa Nagańska

Klinika Neurologii i Epileptologii SPSK CMKP

ul. Czerniakowska 231, Warszawa; e-mail: enaganska@yahoo.com

  • Omówienie różnego rodzaju działań niepożądanych stosowania chemioterapii ze szczególnym uwzględnieniem działań neurotoksycznych i powikłań w obrębie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego
  • Opracowanie na temat wybranych grup leków i pojedynczych cytostatyków wywołujących objawy neurotoksyczne


Chemioterapia jest intensywnie rozwijającą się dziedziną medycyny. Agresywne i wielolekowe leczenie onkologiczne daje większą szansę na dłuższe przeżycie. Stosowane leczenie ma zawsze działania niepożądane – mniej lub bardziej nasilone, ostre bądź przewlekłe, przemijające lub utrwalone. Niektóre leki cytostatyczne wywołują uciążliwe objawy neurotoksyczne. W skrajnych przypadkach są one powodem przerwania terapii. Neurologiczne powikłania chemioterapii mogą dotyczyć ośrodkowego i/lub obwodowego układu nerwowego. Kliniczne objawy są bardziej prawdopodobne w przypadku połączenia chemioterapii z radioterapią oraz przy współwystępowaniu innych schorzeń. Objawy mogą nakładać się na dolegliwości związane z chorobą podstawową. Typ i stopień zaawansowania powikłań neurologicznych zależą między innymi od rodzaju leku, drogi podania i dawek, zarówno pojedynczych, jak i skumulowanych.

Choroby nowotworowe

Dane epidemiologiczne dotyczące chorób nowotworowych wskazują na coraz częstsze ich występowanie w społeczeństwie. Wzrastają również wskaźniki umieralności w przebiegu tych schorzeń. Szczegółowe dane na ten temat są publikowane przez Krajowy Rejestr Nowotworów na podstawie zgłoszeń, pochodzących przede wszystkim z ośrodków onkologicznych. Z danych z 2016 roku wynika, że zgłoszono ponad 164 000 nowych przypadków zachorowań oraz prawie 10 000 zgonów z powodu chorób nowotworowych. W Polsce najczęściej występującymi nowotworami złośliwymi u mężczyzn są rak płuca, żołądka, gruczołu krokowego i odbytnicy, u kobiet – rak piersi, płuca, żołądka oraz rak szyjki macicy. Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów wśród polskich pacjentów.

Podstawowe metody leczenia chorób onkologicznych obejmują zabiegi chirurgiczne, radioterapię i chemioterapię. W przebiegu chorób nowotworowych pacjenci doświadczają wielu dolegliwości wynikających z choroby podstawowej. Równie istotne są objawy ni...

Chemioterapia

Chemioterapia jest intensywnie rozwijającą się dziedziną leczenia onkologicznego. Około 50% pacjentów z chorobą nowotworową jest kwalifikowanych do leczenia chemioterapeutykami. Jest to metoda z wyboru w leczeniu białaczek i chłoniaków rozsianych....

Objawy niepożądane po chemioterapii

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Chemioterapeutyki neurotoksyczne

Większość obecnie stosowanych chemioterapeutyków wykazuje działanie neurotoksyczne, niektóre wywierają szczególnie niekorzystny wpływ na układ nerwowy. Mają one zróżnicowany mechanizm działania przeciwnowotworowego. [...]

Wybrane grupy leków i pojedyncze cytostatyki powodujące objawy neurotoksyczne

Pochodne platyny (np. cisplatyna, oksalipatyna, karboplatyna) hamują syntezę DNA przez tworzenie międzyłańcuchowych połączeń w jego strukturze; działają niezależnie od fazy cyklu [...]

Profilaktyka i leczenie objawów neurotoksyczności po chemioterapii

Neurotoksyczność pojawiająca się u chorych poddanych leczeniu onkologicznemu znacznie zmniejsza komfort ich życia. Wiele leków badano pod kątem skuteczności w zapobieganiu [...]

Podsumowanie

Mimo znacznego postępu obserwowanego w ostatnich dekadach w zakresie metod leczenia onkologicznego działania niepożądane chemioterapeutyków nadal stanowią istotny problem terapeutyczny. Opracowanie [...]

Do góry