Przeciwciała monoklonalne w terapii stwardnienia rozsianego
dr n. med. Maciej Maciejowski1
lek. Katarzyna Maciejowska2
- Poznanie procesów immunopatologicznych prowadzących do rozwoju i progresji stwardnienia rozsianego, a także postęp w inżynierii genetycznej doprowadziły do powstania przeciwciał monoklonalnych hamujących poszczególne etapy odpowiedzi immunologicznej
- Należy pamiętać, że przeciwciała monoklonalne mogą powodować objawy niepożądane o znacznym nasileniu z infekcjami oportunistycznymi i chorobami autoimmunologicznymi na czele, dlatego bardzo istotne są właściwa kwalifikacja do leczenia i ocena stosunku korzyści do ryzyka terapii na podstawie najnowszych danych naukowych
Postęp w poznaniu mechanizmów odpowiedzi immunologicznej poszerza naszą wiedzę o immunopatogenezie chorób autoimmunologicznych i onkologicznych. Jednocześnie dzięki rozwojowi inżynierii genetycznej jesteśmy w stanie wpływać na poszczególne etapy reakcji immunologicznej, co poskutkowało pojawieniem się tzw. leków biologicznych, czyli przeciwciał monoklonalnych1. Są to immunoglobuliny, które przez swoiste łączenie z determinantami antygenowymi, zlokalizowanymi na powierzchni komórek krążących lub tkankowych, modyfikują reakcję immunologiczną. Znalazły one zastosowanie w terapii schorzeń autoimmunologicznych, onkologicznych, astmy czy zwyrodnienia plamki żółtej. Ze względu na udowodnioną rolę zaburzeń autoimmunologicznych w patogenezie stwardnienia rozsianego (SM – sclerosis multiplex) kilka z tych przeciwciał ma zastosowanie w leczeniu tej choroby.
Skomplikowany proces reakcji immunologicznej, aktywacji limfocytów T z klonalnym różnicowaniem limfocytów B przy udziale dopełniacza warunkuje tworzenie zmian demielinizacyjnych w różnych okolicach ośrodkowego układu nerwowego, co prowadzi w konsekwencji do pojawiania się objawów neurologicznych. Działanie na poszczególne fazy procesu reakcji immunologicznej korzystnie wpływa na przebieg kliniczny SM i wyniki rezonansu magnetycznego chorych2,3.
Większość przeciwciał stosowanych w terapii ma charakter immunoglobulin G (IgG). Immunoglobulina G jest glikoproteiną kształtem zbliżoną do litery Y. Zbudowana jest z dwóch łańcuchów polipeptydowych lekkich i dwóch ciężkich połączonych wiązaniem d...
Zmianę struktury przeciwciał od mysiej przez chimeryczną do ludzkiej przedstawiono na rycinie 1, a nazewnictwo przeciwciał, będące pochodną ich budowy i pochodzenia – w tabeli 13-5.
Ze względu na wybiórczość swojego działania i wpływ na poszczególne etapy reakcji immunologicznej zachodzącej w stwardnieniu rozsianym przeciwciała monoklonalne znajdują coraz szersze zastosowanie w jego leczeniu (tab. 2).
