Ostry udar niedokrwienny i przemijające niedokrwienie mózgu – diagnostyka i leczenie

dr hab. n. med. Małgorzata Wiszniewska1,2
prof. dr hab. n. med. Anna Członkowska3,4

1Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa Uczelnia Stanisława Staszica w Pile

2Oddział Neurologii z Pododdziałem Leczenia Udaru Mózgu, Szpital Specjalistyczny im. Stanisława Staszica w Pile

3II Klinika Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

4Zakład Farmakologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Małgorzata Wiszniewska

Oddział Neurologii z Pododdziałem Leczenia Udarów Mózgu, Szpital Specjalistyczny im. Stanisława Staszica

ul. Rydygiera 1, 64-920 Piła; e-mail: mpwisz@gmail.com

  • W artykule omówiono wybrane zagadnienia z zakresu diagnostyki i leczenia ostrego udaru niedokrwiennego i przemijającego niedokrwienia mózgu
  • Przedstawiono nowe informacje na temat postępowania w ostrym okresie udaru niedokrwiennego i wskazano, na co warto zwrócić uwagę, omówiono też szczegółowo metody profilaktyki pierwotnej i wtórnej udaru

Ostry udar mózgu jest stanem nagłego i bezpośredniego zagrożenia życia, dlatego pacjenta dotkniętego nim należy traktować od samego początku jako wymagającego natychmiastowego działania według określonych zasad, mając na uwadze, że może on być potencjalnym kandydatem do leczenia reperfuzyjnego: dożylnej trombolizy lub trombektomii1-7.

Ostry udar mózgu według obowiązującej definicji to nagłe wystąpienie ogniskowych zaburzeń neurologicznych lub objawów uogólnionych uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (mózgu, rdzenia kręgowego lub siatkówki) mających przyczynę naczyniową, które utrzymują się ponad 24 godziny lub wcześniej doprowadzają do zgonu8. Natomiast gdy objawy wycofują się w ciągu 24 godzin i nie stwierdza się żadnych zmian w badaniach obrazowych, zdarzenie takie określane jest mianem przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA – transient ischemic attack)9,10. Zazwyczaj objawy TIA ustępują w ciągu godziny. Jeżeli po incydencie TIA w wykonanym badaniu obrazowym znajdują się świeże zmiany niedokrwienne, stwierdza się udar8,10-12. TIA, podobnie jak udar mózgu, wymaga wdrożenia szybkiej diagnostyki i leczenia profilaktycznego, ponieważ już w pierwszych dniach po nim w niemałym odsetku przypadków dochodzi do udaru mózgu13-15.

Ostry udar mózgu

Każdy chory z podejrzeniem udaru mózgu (UM) powinien jak najszybciej zostać przetransportowany do szpitala, w którym znajduje się oddział udarowy (OU) i istnieje możliwość wykonania badań neuroobrazowych oraz laboratoryjnych, a także wdrożenia dożylnego leczenia trombolitycznego przez całą dobę 7 dni w tygodniu. Wszystkie przypadki podejrzenia UM należy zgłaszać telefonicznie do centrum powiadamiania ratunkowego, gdzie telefon powinien być odbierany przez kompetentnego pracownika, który potrafi dobrze zebrać wywiad, aby do OU kierowany był właściwy pacjent. Rokowanie pacjenta z udarem mózgu leczonego na OU jest lepsze w porównaniu z leczonym na innym oddziale16.

Po przyjeździe pogotowia ratunkowego do chorego, u którego podejrzewa się UM, lekarz lub ratownik powinien zebrać wywiad ukierunkowany na ewentualny udar, nie zapominając o innych przyczynach wystąpienia ogniskowych lub uogólnionych objawów neurol...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

O czym warto pamiętać w kwestii badań neuroobrazowych w ostrym udarze niedokrwiennym mózgu?

Tomografia komputerowa (TK) mózgu bez środka kontrastowego nadal jest podstawowym badaniem, które powinno być wykonane natychmiast po przyjeździe na SOR pacjenta [...]

Przemijające niedokrwienie mózgu

U każdego chorego z podejrzeniem TIA należy natychmiast wykonać badanie neuroobrazowe (TK, a w miarę możliwości MR z opcją DWI). Jeżeli [...]

Profilaktyka udaru po TIA

U chorych po TIA o etiologii zakrzepowej w profilaktyce stosuje się leki przeciwpłytkowe. Najczęściej stosowanym lekiem jest ASA, który istotnie zmniejsza [...]

Antykoagulanty po TIA i po udarze niedokrwiennym – u kogo i kiedy?

U każdego chorego po UN mózgu lub TIA spowodowanym migotaniem przedsionków (AF – atrial fibrillation) należy stosować leczenie przeciwkrzepliwe po uwzględnieniu [...]

Diagnostyka migotania przedsionków

Do wykrywania AF służy EKG, jednak w jednorazowym badaniu dość często nie udaje się zarejestrować rytmu migotania przedsionków. Dlatego w każdym [...]

Jakie doustne antykoagulanty stosować u pacjentów w prewencji wtórnej udaru?

U chorych po UN mózgu lub TIA z powodu niezastawkowego AF i bez sztucznej zastawki lekami pierwszego rzutu są leki niebędące [...]

Wykorzystanie niefarmakologicznych metod w prewencji udaru u chorych z migotaniem przedsionków

Do prewencji udaru mózgu w AF wykorzystuje się zamykanie uszka lewego przedsionka, które zapobiega przedostawaniu się skrzeplin do układu naczyniowego i [...]

Leczenie wewnątrznaczyniowe udaru – trombektomia. Co należy wiedzieć o tej metodzie leczenia?

W badaniach z ostatnich lat dowiedziono, że trombektomia mechaniczna jest najskuteczniejszą metodą leczenia UN spowodowanego niedrożnością dużej tętnicy domózgowej i wewnątrzmózgowej73-75. [...]

Podsumowanie

Ostry udar mózgu jest stanem nagłego i bezpośredniego zagrożenia życia i dlatego zarówno diagnostyka, jak i leczenie w takim przypadku powinny [...]
Do góry