Podwójne widzenie (diplopia) jest objawem polegającym na stałym lub okresowym widzeniu podwójnego obrazu pojedynczego obiektu. Może mieć charakter jedno- bądź obuoczny. Niewątpliwie stanowi jedną z najbardziej uciążliwych zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości ze strony narządu wzroku o niezwykle różnorodnej etiologii – od nieskorygowanego astygmatyzmu do zagrażających życiu patologii wewnątrzczaszkowych. Może stanowić pierwszy objaw poważnych schorzeń, takich jak choroba nowotworowa, a także wystąpić jako powikłanie zastosowanej farmakoterapii.

Z uwagi na wspomnianą mnogość czynników etiologicznych zgłaszane przez chorego dwojenie wymaga przeprowadzenia wnikliwej diagnostyki różnicowej. Wiedza na temat najczęstszych przyczyn pozwala zarówno na właściwe ukierunkowanie wstępnego badania podmiotowego i przedmiotowego, jak i zaplanowanie dalszych etapów diagnostyki, w tym badań specjalistycznych. Starannie zebrany wywiad, uzupełniony o umiejętnie przeprowadzone badanie, znacząco ułatwia praktykującemu neurologowi rozpoznanie wzorca dwojenia, pozwalając jednocześnie na zawężenie listy potencjalnych przyczyn. Niekiedy jednak konieczna staje się dokładniejsza diagnostyka przeprowadzona przez okulistę z doświadczeniem w strabologii, najczęściej w poradni leczenia zeza.

Dwojenie fizjologiczne

Omawiając zagadnienie podwójnego widzenia, nie sposób nie wspomnieć o zjawisku, jakim jest dwojenie fizjologiczne. To nic innego jak dwojenie występujące przy prawidłowym widzeniu obuocznym. Dotyczy obrazów położonych na zewnątrz przestrzeni Panuma, czyli obszaru, w którym możliwa jest fuzja obrazów pochodzących z obojga oczu. Najczęściej obiekt znajdujący się przed lub za punktem fiksacji postrzegany jest jako podwójny. Ponieważ mózg zwykle tłumi ten efekt, większość pacjentów nie jest świadoma tego zjawiska. Dostrzeżony przez dzieci lub dorosłych może zostać mylnie zinterpretowany jako patologiczne podwójne widzenie i być przyczyną zgłoszenia się do izby przyjęć bądź specjalisty. W przypadku badania przedmiotowego przeprowadzanego u takich pacjentów nie stwierdza się zaburzeń ruchomości gałek ocznych.

Dwojenie jedno- czy obuoczne?

Jednym z najistotniejszych i podstawowych elementów wstępnej diagnostyki podwójnego widzenia jest ustalenie, czy jest ono jedno- czy obuoczne, ze względu na zupełnie odmienne przyczyny obu tych zaburzeń. Nierzadko dochodzi do poważnych pomyłek dia...