Skale udarów – stan aktualny Część 1. National Institutes of Health Stroke Scale
prof. dr hab. n. med. Józef Opara1,2
dr hab. n. med. Beata Łabuz-Roszak3,4
- W celu obiektywizacji stanu neurologicznego chorych po udarze opracowano specjalistyczne skale udarów, które są przydatne nie tylko w badaniach klinicznych, ale także w codziennej praktyce lekarskiej i pielęgniarskiej
- W artykule przedstawiono konstrukcję, właściwości, porównanie z innymi skalami i wersje zmodyfikowane National Institutes of Health Stroke Scale – najczęściej stosowanej skali służącej do punktowej oceny chorych po udarze
Zainteresowanie, z jakim spotkał się nasz artykuł dotyczący skal funkcjonalnych stosowanych u chorych po udarze mózgu opublikowany w poprzednim numerze „Neurologii po Dyplomie”, zachęciło nas do zaproponowania cyklu trzech artykułów przedstawiających aktualny stan wiedzy na temat skal udarów. W pierwszym artykule omówimy National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS), w drugim skale Orgogozo i skandynawską, zaś w trzecim skale najnowsze – europejską i japońską.
Na podstawie wielu raportów potwierdzono, że udar mózgu jest trzecią w kolejności przyczyną zgonów i pierwszą niepełnosprawności osób dorosłych w krajach rozwiniętych1. World Stroke Organization (WSO) w raporcie dotyczącym 2018 roku podała informację na temat 13,7 miliona przypadków udaru mózgu na świecie, zmarło zaś z tego powodu 5,5 miliona osób (https://www.world-stroke.org/about-wso/annual-reports).
Powstałe w wyniku udaru uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego powoduje wystąpienie wielu objawów, takich jak niedowład połowiczy (rzadziej niedowład czterech kończyn), niedowład mięśni twarzy i połowy języka spowodowany ośrodkowym uszkodzeniem nerwu twarzowego i nerwu podjęzykowego, zaburzenia połykania (dysfagia), połowicze zaburzenia czucia (hemianaesthesia), zaburzenia mowy (afazja i dyzartria), zaburzenia wyższych czynności nerwowych, zespół połowiczego zaniedbywania przestrzennego (spatial hemineglect), niedowidzenie połowicze jednoimienne i inne.
Skale udarów
Historycznie rzecz biorąc, najstarszą skalą udarów (stroke scale) jest skala Mathew i wsp. (1972)2, zmodyfikowana w 1975 r. przez Frithza i Wernera. Skala ta, przeznaczona dla chorych po udarze niedokrwiennym mózgu, została stworzona w celu obiektywizacji wpływu glicerolu na wyniki leczenia osób z ostrym zawałem mózgu3. Canadian Neurological Scale (CNS; 1986)4 jest pod wieloma względami podobna do skali Mathew.
Najbardziej znane skale udarów to: National Institutes of Health Stroke Scale (Brott i wsp.; 1989)5, Scandinavian Stroke Scale (SSS; 1985)6,7, skala Orgogozo (1983), nazwana przez autorów skalą tętnicy środkowej mózgu (NSMCA)8, European Stroke Sca...
