Ostry dyżur
Ostre obustronne zapalenie gruczołu łzowego
lek. Agata Stodolska-Nowak
dr n. med. Joanna Siwiec-Prościńska
- Omówienie na podstawie przypadku etiologii, diagnostyki i postępowania w zapaleniu gruczołu łzowego z podziałem na zapalenia infekcyjne i nieinfekcyjne, w tym w przebiegu zespołu Sjögrena, sarkoidozy, ziarniniakowatości Wegenera i zapalenia związanego z immunoglobulinami G4
Opis przypadku
Pacjentka 13-letnia zgłosiła się na ostry dyżur okulistyczny z powodu narastającego od 2 dni obrzęku obu powiek górnych z towarzyszącym uczuciem ciała obcego w obojgu oczach i zamazaniem obrazu. Dziewczynka nie była na nic uczulona, nie doznała żadnego urazu oczu; dotychczas stosowała korekcję okulistyczną z powodu niewielkiego astygmatyzmu nadwzrocznego. W wywiadzie ogólnym podawała pogorszenie samopoczucia i ból gardła oraz trudności z przełykaniem od kilku godzin. Nie chorowała przewlekle.
Podczas badania stwierdzono: Vis OP i OL 0,9 z korekcją własną. Ciśnienie zbadane palpacyjnie ze względu na obrzęk powiek było w obojgu oczach prawidłowe. Obustronnie widoczny był duży, miękki, ciastowaty obrzęk powieki górnej, z delikatnie nasilonym uciepleniem i bez wzmożonego zaczerwienienia skóry, z największym nasileniem od strony skroniowej, z esowatym kształtem powieki (ryc. 1). Po odchyleniu powiek górnych widoczny był powiększony i zaczerwieniony płat powiekowy gruczołu łzowego. W badaniu odcinka przedniego obojga oczu w lampie szczelinowej stwierdzono silny odczyn grudkowy spojówki powiek górnych, punktowe ubytki nabłonka rogówki wynikające z tarcia powiek i przekrwienie mieszane spojówki. Badanie dna obojga oczu nie wykazało patologii, choć szczegóły obwodu siatkówki były trudne do oceny ze względu na złą współpracę i światłowstręt u pacjentki.
Chorej zlecono preparaty nawilżające w postaci sztucznych łez bez konserwantów. Ze względu na chęć różnicowania zapalenia gruczołu łzowego z reakcją alergiczną oraz ból gardła z trudnościami w przełykaniu skonsultowano stan chorej z pediatrą. Na ostrym dyżurze szpitala dziecięcego w badaniu przedmiotowym stwierdzono temperaturę 38,5ºC, białe naloty na znacznie powiększonych migdałkach gardłowych oraz powiększone węzły chłonne szyjne. Wysunięto podejrzenie mononukleozy zakaźnej i podano chorej systemowo kortykosteroidy i osłonowo antybiotyk. W badaniu ultrasonograficznym nie wykazano hepato- ani splenomegalii. Badania serologiczne potwierdziły obecność przeciwciał IgM i IgG przeciwko wirusowi Epsteina-Barr.
W kolejnych dniach obrzęk powiek się zmniejszył (ryc. 2), ubytki nabłonka rogówki wygoiły, a ostrość wzroku powróciła do pełnej w obojgu oczach. Poprawił się również stan ogólny pacjentki, zaczęły zanikać naloty na migdałkach gardłowych.
