Ostry dyżur

Alergiczne zapalenie spojówek – czy tylko swędzi i piecze?

lek. Emilia Zwolińska

dr n. med. Joanna Siwiec-Prościnska

Oddział Okulistyki Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji: dr n. med. Joanna Siwiec-Prościńska, Oddział Okulistyki Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań, e-mail: joannaproscinska@interia.pl

  • Omówienie na podstawie dwóch przypadków etiologii, postaci i leczenia alergicznego zapalenia spojówek

Opis przypadku 1

Do okulistycznej izby przyjęć zgłosił się opiekun z 6-letnim chłopcem z powodu obrzęku i zaczerwienienia powiek i obecności obfitej wydzieliny śluzowo-ropnej w workach spojówkowych obojga oczu. Od miesiąca u chłopca występowały nasilone łzawienie i gęsta wydzielina po przebudzeniu. Objawy pojawiły się drugi rok z rzędu w sezonie wiosenno-letnim. Pacjent przebył badania alergologiczne, stwierdzono uczulenie na pyłki drzew, traw i sierść kota. Z relacji opiekuna wynikało, że chłopiec był poza tym zdrowy. W momencie zgłoszenia pacjent nie przyjmował żadnych leków ogólnych, w tym przeciwalergicznych.

W badaniu przedmiotowym stwierdzono pełną ostrość wzroku do dali i bliży oraz obustronny obrzęk powiek, zadrażnienie spojówek z odczynem grudkowym i obecność obfitej wydzieliny śluzowo-ropnej. W górnej części rąbka rogówki widoczne były obustronnie tzw. plamki Hornera-Trantasa (ryc. 1).

Rozpoznano alergiczne zapalenie spojówek z nadkażeniem bakteryjnym i zalecono leczenie miejscowe (tobramycyna 4 razy na dobę przez 5 dni i do następnej kontroli deksametazon 4 razy na dobę, olopatadyna 2 razy na dobę i chłodne okłady na oczy) oraz ogólne (lewocetyryzyna 5 mg raz dziennie doustnie).

Opis przypadku 2

Do okulistycznej izby przyjęć dwukrotnie w ciągu 5 dni zgłosił się opiekun z 9-letnim chłopcem z objawami zaczerwienienia i pieczenia oczu utrzymującymi się od dwóch miesięcy (okres późnej wiosny, początku lata). Według relacji opiekuna chłopiec często pociera oczy. Pacjent miał wykonywane kilka lat wcześniej testy skórne, których wyniki były ujemne w kierunku sprawdzanych alergenów. Był leczony olopatadyną 2 razy na dobę oraz od dwóch tygodni rupatadyną doustnie raz dziennie – bez poprawy. W badaniu przedmiotowym w czasie pierwszego badania obustronnie: pełna ostrość wzroku do dali, obustronne zaczerwienienie i obrzęk spojówek, drobne brodawki pod powieką górną, obecność śluzowo-ropnej wydzieliny. Zalecono moksyfloksacynę 5 razy na dobę, azelastynę 3 razy na dobę i 15 kropli dimetyndenu 3 razy na dobę doustnie. Podczas kolejnej wizyty nie stwierdzono cech infekcji, ale – poza zaostrzeniem wcześniejszych objawów – dodatkowo uwagę zwróciły obustronne nacieki okołorąbkowe (tzw. plamki Hornera-Trantasa), które pojawiły się od ostatniej wizyty, oraz wyraźny odczyn brodawkowy na spojówce powiek górnych, uwidoczniony po ich odwróceniu (ryc. 2). Do preparatu azelastyny dołączono tym razem deksametazon bez konserwantów podawany miejscowo 8 razy na dobę w ciągu pierwszych dwóch dni, potem w zmniejszających się dawkach do 4 razy na dobę. Po 7 dniach w czasie kontroli w poradni okulistyki dziecięcej utrzymywało się jeszcze nieznaczne przekrwienie spojówek obojga oczu oraz widoczne były śladowe pozostałości nacieków rogówkowych w postaci plamek Hornera-Trantasa w jednym oku. Zalecono stopniowe zmniejszanie dawki steroidu miejscowego i kontynuację wcześniejszego dawkowania azelastyny (ryc. 3).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Omówienie

Alergiczne zapalenie spojówek jest często spotykanym schorzeniem, które może dotyczyć nawet 30% populacji1. Zwykle współistnieje z alergicznym nieżytem nosa2, a niektórzy badacze sugerują, [...]

Ostre i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek i nieżyt nosa (SAC, PAC)

Objawami zgłaszanymi przez pacjentów są obustronne zaczerwienienie, świąd, łzawienie oraz towarzyszący im obrzęk powiek. Mają one związek z bezpośrednią ekspozycją na alergeny. [...]

Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki

Ta rzadsza choroba zwykle występuje u dzieci między 5 a 15 rokiem życia, szczególnie u chłopców, i ustępuje wraz z dojrzewaniem. Sezonowość zmian przypadająca na okres [...]

Atopowe zapalenie rogówki i spojówek

Jest to rzadka choroba charakteryzująca się współwystępowaniem ciężkiego alergicznego zapalenia spojówek i atopowego zapalenia skóry. W wywiadzie często współistnieją uczulenie na wielorakie antygeny, [...]

Olbrzymiokomórkowe zapalenie spojówek

Olbrzymiokomórkowe zapalenie spojówek (GPC – giant papillary conjunctivitis), niegdyś klasyfikowane jako choroba o podłożu alergicznym, obecnie zajęło miejsce pośród niealergicznych ocznych zespołów [...]

Kontaktowe alergiczne zapalenie spojówek i powiek

Kontaktowe alergiczne zapalenie spojówek i powiek (CBC – contact blepharoconjunctivitis) wiąże się z bezpośrednim oddziaływaniem substancji uczulającej pozostającej w kontakcie z okiem. Objawy typowe dla [...]

Powikłania alergicznego zapalenia spojówek

Ostre zapalenia spojówek, zarówno sezonowe, jak i przewlekłe, chociaż nie są związane z powikłaniami dotyczącymi rogówki, mogą mieć znaczny wpływ na funkcjonowanie pacjenta. [...]

Leczenie

Leczenie zapalenia spojówek o podłożu alergicznym zależy od czynnika wywołującego i nasilenia objawów. W pierwszej kolejności należy bezwzględnie unikać ekspozycji na znane alergeny lub [...]

Do góry