Mimo ogólnodostępnej i obszernej wiedzy na temat niedowidzenia wciąż stanowi ono wyzwanie w praktyce okulistycznej i ortoptycznej. Niedowidzenie (ambliopia) jest definiowane jako jednostronne lub rzadziej obustronne obniżenie ostrości widzenia mimo zastosowania najlepszej możliwej korekcji okularowej przy jednoczesnym braku organicznej przyczyny jego wystąpienia. Jest ono w wielu przypadkach odwracalne dzięki podjęciu wczesnego i odpowiedniego leczenia^1-2.

Niedowidzenie jest najczęstszą przyczyną obniżenia ostrości wzroku u dzieci i jeśli nie jest leczone, utrzymuje się również w życiu dorosłym. Występuje u 3-6% dzieci oraz dorosłych i jest zaliczane do jednej z głównych przyczyn osłabionej ostrości wzroku, co ma znamienny wpływ na rozwój społeczny^3-5. Niedowidzenie wpływa na pogorszenie jakości życia i ogranicza możliwości zawodowe. Może się wiązać z zaburzeniami widzenia przestrzennego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, niską samooceną i lękiem przed utratą widzenia w drugim oku^5-8.

Niedowidzenie rozpoznajemy wtedy, gdy różnica w ostrości wzroku między oczami wynosi ≥2 rzędy na dowolnej tablicy optotypów lub ≤0,5 w skali Snellena. Zaawansowanie niedowidzenia dzielimy zależnie od ostrości wzroku na średnie (0,25-0,5 w skali Snellena) i głębokie (0,2-0,05 w skali Snellena)⁹.

Typy niedowidzenia

Niedowidzenie zezowe powstaje w pierwszych latach rozwoju wzroku, gdy mózg jest zdolny do wytworzenia mechanizmu adaptacyjnego w celu uniknięcia dwojenia. Hamuje on odbiór przez korę mózgową bodźca wzrokowego pochodzącego z dołeczka w oku zezującym^10,11. W zezie brakuje istotnej stymulacji, jaką jest widzenie obuoczne; supresja jest silna i ciągła. Występuje ona również w oku dominującym podczas fiksacji okiem niedowidzącym¹². Niedowidzenie zezowe jest przede wszystkim konsekwencją supresji, prowadzącą do ubytków neuronalnych¹³. Ma ono największy wpływ na ostrość wzroku i widzenie obuoczne, a wczesne podjęcie leczenia jest kluczowe w odniesieniu do dalszego rokowania¹⁴.

Fiksacja ekscentryczna jest zjawiskiem patologicznym związanym z konsekwentnym używaniem pozadołkowej okolicy siatkówki do patrzenia okiem niedowidzącym15. Obserwuje się ją w długotrwałej ezotropii i mikrotropii. Im bardziej ekscentryczna i niesta...