Opis przypadku
Endokrynologiczne powikłanie immunoterapii
lek. Anna Dawidowska1
dr n. med. Bożena Cybulska-Stopa2
prof. dr hab. n. med. Iwona Ługowska1,3
- Niewydolność przedniego płata przysadki w zakresie osi nadnerczowej u chorego na rozsianego czerniaka leczonego przeciwciałem anty-PD-1
- Postępowanie z pacjentem, u którego wystąpiły działania niepożądane w wyniku stosowania przeciwciała anty-PD-1
- Zalecenia na temat możliwości kontynuowania terapii onkologicznej
67-letni mężczyzna rasy kaukaskiej, w dobrym stanie ogólnym, ECOG 0 (skala sprawności według Eastern Cooperative Oncology Group, Wschodnia Grupa Współpracy Onkologicznej) (tab. 1) zgłosił się w marcu 2014 r. do lekarza rodzinnego z powodu zmiany barwnikowej średnicy 2 cm, zlokalizowanej na skórze w okolicy międzyłopatkowej. Wykonano biopsję wycinającą, potwierdzając w badaniu histopatologicznym czerniaka – melanoma malignum epdxulcerans typu nodulare; Breslow 5,7 mm, Clark IV, typ komórki nabłonkowata, aktywność mitotyczna 11/1 mm2, bez angioinwazji (pT4b), marginesy boczne powyżej 7,5 mm; głęboki 15 mm. Z chorób współistniejących u chorego stwierdzono jedynie nadciśnienie tętnicze, które było prawidłowo kontrolowane lekami.
Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami w maju 2014 r. wykonano biopsję węzłów wartowniczych i wycięto bliznę z poszerzeniem marginesów. W badaniu histopatologicznym nie stwierdzono utkania nowotworowego w bliźnie ani w węźle wartowniczym. Stopień zaawansowania oceniono według TNM AJCC/UICC (tumor, nodules, metastases, guz, przerzut, przerzut odległy; American Joint Committee on Cancer/Union Internationale contre le Cancer, Amerykański Komitet do Walki z Rakiem/Międzynarodowa Unia Walki z Rakiem) z 2010 r. na pT4N0M0, co odpowiada IIC zaawansowania klinicznego. Po zakończeniu leczenia pacjenta skierowano do dalszej obserwacji w poradni onkologicznej.
W maju 2015 r. stwierdzono wznowę miejscową w bliźnie po wycięciu ogniska pierwotnego oraz liczne przerzuty in transit w skórze pleców. Ze względu na ówczesne możliwości terapeutyczne ograniczono się do zastosowania radioterapii w dawce całkowitej 52 Gy, następnie chory pozostawał pod obserwacją.
W październiku 2015 r. w badaniach obrazowych stwierdzono progresję choroby w zakresie tkanki podskórnej oraz węzłów chłonnych pachy prawej i pachwiny lewej. Z uwagi na brak obecności mutacji w kodonie V600 genu BRAF chorego zakwalifikowano do chemioterapii jako jedynej opcji terapeutycznej dostępnej w Polsce. Podano 4 kursy dakarbazyny w monoterapii. W kontrolnym badaniu tomografii komputerowej potwierdzono progresję choroby.
Od marca do maja 2016 r. chorego leczono ipilimumabem. Leczenie zakończono po trzech podaniach z powodu biegunki w stopniu G3 według powszechnej klasyfikacji działań niepożądanych (CTCAE – Common Terminology Criteria for Adverse Events) (tab. 2). ...
