Neurologiczne powikłania występują u około 5% chorych. Najpoważniejszym i najczęstszym powikłaniem dotyczącym układu nerwowego jest zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Rzadziej opisywane są porażenia nerwów czaszkowych, zapalenia nerwów obwodowych czy drgawki.
Niedrożność górnych dróg oddechowych w przebiegu mononukleozy zakaźnej występuje u niespełna 5% chorych, ale ze względu na zagrożenie ich życia jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji. Do zwężenia dróg oddechowych prowadzi znaczny przerost tkanki adenoidalnej pierścienia Waldeyera oraz towarzyszący obrzęk okolicznych tkanek miękkich. Nieprawidłowa drożność górnego odcinka dróg oddechowych sprzyja wtórnym zakażeniom bakteryjnym gardła, zatok obocznych nosa i ucha środkowego.
Łagodny stan zapalny wątroby, występujący w pierwszych 3 tygodniach ostrej fazy pierwotnego zakażenia EBV obserwuje się u ponad 80% chorych. Objawia się on 3-4-krotnym zwiększeniem aktywności aminotransferaz wątrobowych, największym w drugim tygodniu choroby. Ustępuje samoistnie u większości chorych po 4 tygodniach. U niewielkiego odsetka chorych obserwuje się ponad 5-krotny wzrost aktywności enzymów wątrobowych, fosfatazy zasadowej i gammaglutamylotranspeptydazy. Zastosowanie leków hepatoprotekcyjnych i/lub lipoprotekcyjnych prowadzi do pełnej normalizacji wyników badań po 4-6 tygodniach leczenia.
Samoistne pęknięcie śledziony zdarza się u 0,1-0,5% chorych na mononukleozę zakaźną, ale śmiertelność w przebiegu tego powikłania jest duża i wynosi 30-100%.14 Opis możliwych wczesnych powikłań mononukleozy zakaźnej zebrano w tabeli 2.19
Podsumowanie
• Mononukleoza zakaźna jest w większości przypadków łagodną wirusową chorobą młodych ludzi.
• Ustalenie właściwego rozpoznania wymaga potwierdzenia laboratoryjnego (nieswoiste i/lub swoiste badania serologiczne).
• Leczenie mononukleozy zakaźnej jest wyłącznie objawowe.
• Nie zaleca się stosowania leków przeciwwirusowych (acyklowiru).
• Stosowanie antybiotyków powinno być ograniczone do udokumentowanych badaniami laboratoryjnymi przypadków wtórnych zakażeń bakteryjnych.
• W przypadku konieczności zastosowania antybiotyku nie należy podawać ampicyliny ani amoksycyliny.
• Hospitalizacja chorych na mononukleozę zakaźną nie wymaga izolacji w warunkach oddziałów zakaźnych.