Ból okolicy stawu biodrowego u dzieci nierzadko stanowi wyzwanie diagnostyczne oraz terapeutyczne dla lekarza pediatry. W niniejszym artykule przedstawiono najczęstsze jednostki chorobowe objawiające się bólem biodra z uwzględnieniem wieku pacjenta.

Wprowadzenie

Ból okolicy stawu biodrowego u dzieci w wieku rozwojowym jest częstą przyczyną porad lekarskich udzielanych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, w poradniach specjalistycznych oraz na szpitalnych oddziałach ratunkowych. Problem ten może zarówno wynikać z patologii samego stawu biodrowego, jak i mieć charakter bólu okołostawowego lub bólu z przeniesienia wynikającego z patologii kręgosłupa, narządów jamy brzusznej czy miednicy. Nierzadko stanowi wyzwanie diagnostyczno-terapeutyczne dla pediatry, który jako pierwszy ma kontakt z małym pacjentem. Drobiazgowe badania podmiotowe i przedmiotowe oraz uzupełniające pozwalają nakierować lekarza na trafne rozpoznanie. Najczęstsze jednostki chorobowe z uwzględnieniem wieku dziecka zestawiono w tabeli 1.

W diagnostyce różnicowej trzeba brać pod uwagę zakażenie i choroby nowotworowe, nawet u najmłodszych dzieci. Wyczuwalny guz pachwiny lub bliższej części uda, utrata masy ciała oraz stałe dolegliwości bólowe niezależne od fazy ruchu zawsze powinny nasuwać podejrzenie procesu rozrostowego, a pacjenta w trybie pilnym należy skierować do ośrodka mającego doświadczenie w rozpoznawaniu oraz leczeniu chorób nowotworowych. Jeżeli u dziecka stwierdza się objawy infekcji, priorytetem powinno być wykluczenie zapalenia stawu i/lub kości, które stanowią wskazanie do pilnej interwencji chirurgicznej. Jeśli objawy nie wskazują na ostry stan zapalny, wymagana jest podstawowa diagnostyka ambulatoryjna, na którą składają się badanie przedmiotowe oraz badania obrazowe. Należy przy tym pamiętać, że w dobie szeroko stosowanej antybiotykoterapii zapalenie stawu i/lub kości może mieć przebieg poronny.

Badania obrazowe

Radiogram (RTG) pozostaje podstawą diagnostyki złamań, łagodnych oraz złośliwych guzów kości, choroby Perthesa i młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej. Nie pozwala natomiast na stwierdzenie wysięku w stawie ani na ocenę patologii tkanek miękkich (z wyjątkiem postaci zaawansowanych). Należy wykonać zdjęcie rentgenowskie w projekcji przednio-tylnej miednicy oraz RTG osiowe stawów biodrowych w projekcji Lauensteina.

Badanie ultrasonograficzne (USG) jest najbardziej rozpowszechnioną metodą obrazowania stawu biodrowego w przypadku podejrzenia wysięku (w takich chorobach jak przemijające zapalenie stawu biodrowego i septyczne zapalenie stawu biodrowego), a także...