Temat numeru

Standardy diagnostyki alergii na białka mleka krowiego – wytyczne dla lekarza POZ

lek. Martyna Kiryłowska
lek. Anna Kopiczko
dr hab. n. med. Beata Cudowska

Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii, Żywienia i Alergologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji: lek. Martyna Kiryłowska

Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii, Żywienia i Alergologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

ul. Waszyngtona 17, 15-274 Białystok; e-mail: martynakirylowska@gmail.com

  • Omówienie symptomatologii ABMK: objawów skórnych, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i oddechowego oraz innych
  • Wytyczne dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w ABMK u dzieci:
    • wywiad osobniczy i rodzinny, badanie przedmiotowe oraz badania dodatkowe, doustna próba prowokacji pokarmem
    • leczenie dietetyczne (dieta eliminacyjna i preparaty mlekozastępcze) oraz farmakoterapia

Wczesne rozpoznanie alergii na białka mleka krowiego (ABMK) nie tylko jest kluczowe dla zastosowania właściwego leczenia, lecz także zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów klinicznych zagrażających życiu oraz warunkuje prawidłowy rozwój dziecka. W pracy omówiono symptomatologię kliniczną oraz przedstawiono wytyczne dotyczące postępowania diagnostycznego w ABMK dla lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) oparte na aktualnych standardach opracowanych przez towarzystwa naukowe.

ABMK jest najczęstszą postacią nadwrażliwości na pokarm u niemowląt i małych dzieci, dotyczy 2-5% populacji pacjentów w tym wieku. Pierwsze objawy występują zwykle do 6 m.ż., po wprowadzeniu do diety preparatu zawierającego białka mleka krowiego1.

Dolegliwości kliniczne mogą być bardzo zróżnicowane i zależą m.in. od wieku dziecka oraz mechanizmu patogenetycznego odpowiedzialnego za ich powstawanie (IgE-zależny, IgE-niezależny). U większości pacjentów objawy mają charakter wielonarządowy, a ich najgroźniejszą postacią jest reakcja ogólnoustrojowa (wstrząs anafilaktyczny)1,2.

Podstawowym kryterium rozpoznania nadwrażliwości na alergeny białek mleka krowiego jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego między ich spożyciem a wystąpieniem objawów klinicznych. Leczenie ABMK polega na wdrożeniu diety eliminacyjnej bezmlecznej, a czas jej stosowania uwarunkowany jest nabyciem tolerancji na uczulające alergeny i powinien być weryfikowany doustną próbą prowokacji pokarmowej2.

Ze względu na szerokie spektrum objawów klinicznych rozpoznanie ABMK może nastręczać trudności, zwłaszcza w gabinecie lekarza rodzinnego. Z praktycznego punktu widzenia istotna jest znajomość objawów oraz zasad ułatwiających podjęcie decyzji o wdrożeniu i zakończeniu leczenia dietetycznego lub o skierowaniu dziecka do specjalisty w przypadku trudności diagnostycznych i terapeutycznych.

Patogeneza

W mleku krowim znajduje się ponad 40 białek (około 3-3,5 g białka na 100 ml mleka), będących potencjalnymi alergenami, z których najważniejsze są dwie frakcje: białka kazeiny i serwatkowe2-5. Występują one w proporcji 80:20 w mleku krowim i 40:60 ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy

Dolegliwości związane z ABMK cechuje różnorodność charakteru i lokalizacji narządowej. Żaden z objawów nie jest patognomoniczny dla ABMK8. Dolegliwości dotyczą najczęściej [...]

Diagnostyka

Ustalanie rozpoznania ABMK to proces złożony, a trudności diagnostyczne wynikają zarówno ze złożoności mechanizmów patogenetycznych i zróżnicowanej symptomatologii klinicznej, jak i [...]

Leczenie

Leczenie przyczynowe w ABMK polega na zastosowaniu diety eliminacyjnej bezmlecznej, która powinna być indywidualnie dobrana oraz zbilansowana jakościowo i ilościowo. Czas [...]

Alergia na białka mleka krowiego a nietolerancja laktozy

Alergia na BMK i nietolerancja laktozy to dwie odmienne jednostki chorobowe, jednakże ze względu na podobieństwo objawów ze strony przewodu pokarmowego [...]

Kiedy lekarz POZ powinien skierować dziecko z ABMK do specjalisty?

Podstawowe cele skierowania dziecka z ABMK do specjalisty to: weryfikacja rozpoznania, wykonanie badań dodatkowych oraz ocena nabywania tolerancji na BMK poprzez [...]

Podsumowanie

Do góry