Standardy postępowania
Standardy leczenia anginy i szkarlatyny
dr n. med. Marta Śledzińska
- Aktualne rekomendacje Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków dotyczące leczenia infekcji paciorkowcowych, z którymi najczęściej mają do czynienia pediatrzy: anginy i szkarlatyny
- Omówienie metod różnicowania infekcji paciorkowcowych z zakażeniami wirusowymi, które pozwalają unikać niepotrzebnych antybiotykoterapii
- Który antybiotyk wybrać, jak długo go podawać i jaką dawkę zastosować, by zapobiec nawrotom choroby, a jednocześnie ograniczyć rozwój antybiotykooporności wśród innych patogenów (np. Streptococcus pneumoniae)?
W związku z globalnym problemem narastającej antybiotykooporności bakterii niezwykle istotne jest prowadzenie racjonalnej antybiotykoterapii. W dobie nadmiernego stosowania antybiotyków i nadrozpoznawalności anginy zasadnicze znaczenie ma właściwe różnicowanie infekcji wirusowych gardła z zakażeniami paciorkowcowymi – do czego przydatna jest skala Centora/McIsaaca. Wskazane jest przeprowadzenie badań diagnostycznych: szybkich testów antygenowych lub posiewu, który pozostaje złotym standardem w potwierdzaniu infekcji paciorkowcem. W świetle obecnych rekomendacji antybiotykiem pierwszego wyboru w leczeniu przyczynowym anginy i szkarlatyny pozostaje penicylina. Wykonanie antybiogramu jest niezbędne, gdy zachodzi konieczność zastosowania makrolidów.
Czynnik etiologiczny
Anginę, czyli paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, oraz szkarlatynę (inaczej: płonicę) łączy wspólna etiologia – to choroby bakteryjne. Za ich wystąpienie odpowiedzialne są Gramm(+) ziarniaki znane jako Streptococcus pyogenes, czyli paciorkowce β-hemolizujące grupy A (GAS – group A Streptococcus). Patogeny te mogą być przyczyną wielu chorób infekcyjnych. W większości przypadków są to łagodnie przebiegające choroby nieinwazyjne, do których zalicza się m.in. anginę, szkarlatynę czy zakażenia powierzchowne skóry (liszajec), rzadziej bakterie te mogą rozprzestrzeniać się w tkankach głębiej położonych, prowadząc do inwazyjnych chorób o ciężkim przebiegu i niepewnym rokowaniu, takich jak np. martwicze zapalenie powięzi, zespół paciorkowcowego wstrząsu toksycznego (STSS – streptococcal toxic shock syndrome)1,2.
Streptococcus pyogenes to szczepy zdefiniowane dzięki obecności polisacharydowych łańcuchów grupy A na ich powierzchni. Wykazują one dalsze zróżnicowanie pod względem serologicznym z uwagi na różnice w budowie kodowanego przez gen emm powierzchnio...
Znaczenie zakażeń streptokokowych
Na podstawie danych szacunkowych można wnioskować, że liczba incydentów zapalenia gardła wywołanych przez GAS wynosi ponad 616 mln przypadków rocznie. W skali globalnej GAS jest nadal bardzo ważną przyczyną zachorowalności i umieralności – dotyczy...
