Noworodek w ambulatorium
Późne krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt – aktualne problemy
dr hab. n. med. Justyna Czech-Kowalska, prof. IPCZD
lek. Katarzyna Chada-Borowiecka
- Omówienie postaci krwawienia z niedoboru witaminy K (VKDB): wczesnej, klasycznej i późnej
- Jakie są aktualne wskazania do profilaktycznego zastosowania witaminy K u noworodków zaraz po porodzie? Schematy zapobiegania VKDB w zależności od drogi podania witaminy K i grupy pacjentów
- Brak zgody rodziców na podanie dziecku witaminy K po urodzeniu głównym powodem trudności w realizacji zaleceń w zakresie prewencji VKDB
Choroba krwotoczna noworodka, odkryta w XIX wieku przez Charlesa Townsenda, aktualnie jest określana jako krwawienie z niedoboru witaminy K (VKDB – vitamin K deficiency bleeding). Rozpoznajemy ją, gdy krwawieniu u niemowląt do 6 miesiąca życia towarzyszą zaburzenia układu krzepnięcia, takie jak: wydłużony czas protrombinowy i podwyższony międzynarodowy znormalizowany współczynnik czasu protrombinowego (INR – international normalized ratio), przy prawidłowym stężeniu fibrynogenu i właściwej liczbie płytek krwi. Diagnozę potwierdza się, gdy po 30-120 minutach od parenteralnego podania witaminy K skraca się wcześniej wydłużony czas protrombinowy1-3.
Postaci choroby
W zależności od wieku dziecka, w którym dochodzi do krwawienia, rozróżniamy 3 postaci choroby:
- wczesną (1 doba życia)
- klasyczną (2-7 doba życia)
- późną (>7 doby życia)4.
Wczesna postać VKDB występuje niezmiernie rzadko i dotyczy najczęściej noworodków matek przyjmujących w ciąży leki zaburzające metabolizm witaminy K, takie jak: karbamazepina, fenytoina, barbiturany oraz niektóre antybiotyki (cefalosporyny, tuberkulostatyki) czy antagoniści witaminy K. W przebiegu tej postaci choroby najczęściej dochodzi do krwawienia śródczaszkowego, rzadziej obserwuje się krwiaki podokostnowe lub podczepcowe. W zapobieganiu tej postaci VKDB ważne są następujące działania: dokładne zebranie wywiadu od ciężarnej i odstawienie przez nią wymienionych leków przed porodem, a także podanie dziecku domięśniowo witaminy K natychmiast po urodzeniu3,5.
W klasycznej postaci VKDB najczęściej obserwuje się krwawienie z przewodu pokarmowego, pępka, skóry i błon śluzowych. Przyczyną jest niedostateczna podaż witaminy K z pokarmu (wynikająca z wyłącznego karmienia piersią, późnego rozpoczęcia karmienia, małej objętości przyjmowanego pokarmu). Najczęściej problem ten dotyczy wcześniaków, a także dzieci po przebytym niedotlenieniu okołoporodowym czy po porodach zabiegowych. W zapobieganiu klasycznej postaci choroby wykazano porównywalną skuteczność podaży witaminy K drogą domięśniową i doustną6.
