Kwalifikacja do szczepienia dzieci z zaburzeniami odporności

dr hab. n. med. Hanna Czajka

Katedra Pediatrii, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski

Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy im. św. Ludwika w Krakowie

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Hanna Czajka

Katedra Pediatrii, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski

al. Rejtana 16C, 35-959 Rzeszów

e-mail: hanna.czajka@onet.pl

  • Wskazania i przeciwwskazania do profilaktyki chorób zakaźnych u pacjentów z obniżoną odpornością
  • Realizacja szczepień u dzieci wymagających leczenia immunosupresyjnego na różnym etapie terapii: przed jej rozpoczęciem, w trakcie leczenia i po jego zakończeniu
  • Jaką szczepionkę podać? Zastosowanie szczepionek żywych i zabitych


Choroby, którym możemy zapobiegać poprzez szczepienia, wielokrotnie częściej występują u dzieci leczonych immunosupresyjnie z powodu hematologicznych chorób nowotworowych, nowotworów narządowych, u pacjentów po przeszczepach narządowych i przeszczepieniach komórek macierzystych szpiku, a także u dzieci z przewlekłą chorobą nerek, chorobami autoimmunologicznymi, asplenią, nieswoistym zapaleniem jelit i młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów niż u ich zdrowych rówieśników1. W ciągu 5 lat po transplantacjach u pacjentów poddanych immunosupresji zachorowania na schorzenia, którym zapobiegamy poprzez szczepienia, są 87 razy częstsze w porównaniu z populacją zdrowych dzieci2.

Sceptyczne nastawienie do szczepień oraz niestabilna sytuacja epidemiologiczna wielu chorób zakaźnych stanowią szczególne zagrożenia dla pacjentów z wyżej wymienionej grupy podwyższonego ryzyka zakażeń. W 2018 roku w Polsce liczba uchylających się od szczepień obowiązkowych w grupie 0-18 lat (40 342) była blisko 8-krotnie wyższa niż w roku 2012 (5340) i o ponad 1/3 większa w porównaniu z 20173. Stanowi to zagrożenie dla dzieci w trakcie leczenia immunosupresyjnego lub zaraz po jego zakończeniu, które przebywają w środowisku nieuodpornionych zdrowych dzieci.

Pacjenci z obniżoną odpornością są bardziej narażeni na zakażenie wirusem odry, a także częściej mogą zachorować na: inwazyjną chorobę pneumokokową, grypę, ospę wietrzną lub półpasiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B, a także zakazić się wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus)4. Spadek liczby dzieci zaszczepionych przeciw odrze spowodował na całym świecie powrót tej choroby. W 2018 roku w Polsce odnotowano 359 przypadków odry wśród osób nieszczepionych przeciw niej lub zaszczepionych tylko jedną dawką szczepionki. W 2019 roku liczba zachorowań wzrosła do 1492 przy zapadalności 3,88 na 100 000. W porównaniu z rokiem 2018 odnotowano ponad 4-krotny wzrost liczby przypadków odry3.

Zachorowania na grypę są dwukrotnie częstsze wśród osób leczonych immunosupresyjnie. Tymczasem od lat odnotowujemy rażąco niską wszczepialność przeciw grypie, także w grupach ryzyka. Całkowite pokrycie szczepionkowe w sezonie 2017/2018 w Polsce pr...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie choroby i szczepienia

Wielu autorów podkreśla znaczenie oceny stanu wyszczepienia dziecka, u którego rozpoznaje się chorobę wymagającą leczenia immunosupresyjnego. Już podczas pierwszej wizyty w [...]

Szczepienie przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego

Jeśli stan zdrowia dziecka jest na tyle dobry, że można poczekać z rozpoczęciem terapii, lub diagnostyka nie została jeszcze zakończona, warto [...]

Szczepienia w trakcie leczenia immunosupresyjnego

U pacjentów z upośledzoną odpornością, którzy aktualnie przyjmują leki immunosupresyjne, dopuszcza się stosowanie wyłącznie szczepionek inaktywowanych (zabitych). Wyjątek stanowi terapia anty-B-cell [...]

Szczepienia po zakończeniu leczenia immunosupresyjnego

Szczepionki żywe można zastosować:

Zakres immunizacji

U każdego pacjenta z obniżoną odpornością istotna jest realizacja programu szczepień w pełnym jego wymiarze. Profilaktyka niektórych chorób jest zalecana przez [...]

Podsumowanie

Profilaktyka chorób zakaźnych u pacjentów z obniżoną odpornością stanowi ważny element leczenia chorób przewlekłych (tab. 1). Decydujące znaczenie dla realizacji profilaktyki [...]

Do góry