Publikacja:

✔ dostarcza praktyczne informacje

✔ omawia jednostki chorobowe

✔ przedstawia aktualne kierunki badań

Bóle głowy są poważnym problemem dla chorego i wyzwaniem diagnostycznym dla lekarza. Mają istotne oddziaływanie społeczne i ekonomiczne na systemy ochrony zdrowia. Są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza. U wielu osób występują codziennie lub prawie codziennie. Dane epidemiologiczne wskazują, że w samej Europie na migrenę cierpi ok. 50 mln osób, a każdego dnia ok. 2 mln z nich doświadcza napadu migreny. Koszty z tym związane przekraczają 10 bln euro rocznie i są znacznie większe niż związane z innymi chorobami układu nerwowego, takimi jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona czy stwardnienie rozsiane. W Polsce na migrenę cierpi około 4 mln osób.

Bóle głowy występują we wszystkich grupach wiekowych, w tym u dzieci i młodzieży. Postrzegane są przez chorego jako objaw procesu chorobowego i zawsze budzą lęk o zdrowie i życie. Definiujemy je jako pierwotne, gdy u ich podłoża nie znajdujemy zmian morfologicznych. Wiele wskazuje, że wywodzą się bezpośrednio ze struktur wewnątrzczaszkowych. Jakkolwiek najczęściej nie znajduje się groźnej dla zdrowia przyczyny, to burzliwe objawy kliniczne i nasilenie bólu są wskazaniem, by wykluczyć choroby, które mogą zagrażać życiu pacjentów.

Nawrotowe bóle głowy o łagodnym i umiarkowanym nasileniu nieupośledzające codziennego funkcjonowania i bez towarzyszących niepokojących objawów rzadko są powodem zgłaszania się po poradę lekarską. Chorzy leczą się sami lekami kupowanymi bez recepty. Dziś wiemy, że w wielu przypadkach prowadzi to do nadużywania leków i powstawania polekowych bólów głowy.

Bóle głowy budzą coraz większe zainteresowanie lekarzy neurologów, jak również internistów i lekarzy rodzinnych. Przybywa poradni specjalistycznych zajmujących się leczeniem tych dolegliwości. W konsekwencji coraz więcej chorych z bólami głowy jest konsultowanych przez lekarzy i prawidłowo leczonych. Na całym świecie, również w naszym kraju, powstają stowarzyszenia chorych na określone bóle głowy, np. stowarzyszenia chorych na migrenę czy klasterowy ból głowy.

W szkoleniu lekarzy i personelu medycznego ważną rolę odgrywa Polskie Towarzystwo Bólów Głowy powołane w 1997 roku z inicjatywy nestora polskiej neurologii i uznanego w świecie specjalisty prof. Antoniego Prusińskiego. Zrzesza ono lekarzy różnych specjalności zajmujących się bólami głowy, prowadzi szkolenia i warsztaty naukowe.

W monografii starałem się dostarczyć jak najwięcej informacji praktycznych i z zakresu nauk pod stawowych, które służą poznaniu istoty choroby, oraz aktualne kierunki badań. Mam nadzieję, że ułatwi to Państwu poznanie i zrozumienie ważnych problemów klinicznych i jednostek chorobowych.

Pragnę w tym miejscu serdecznie podziękować pracownikom Medical Tribune za pomoc w przygotowaniu, redakcji i wydaniu książki oraz pracownikom Zakładu Radiologii WIM za pomoc przy doborze ilustracji.

Prof. dr hab. n. med. Adam Stępień

• Bóle głowy w historii medycyny

• Badanie chorego z bólem głowy

• Struktury anatomiczne i patofizjologia bólu głowy

• Podział bólów głowy

• Jakość życia chorych z bólem głowy

• Wpływ stresu i zburzeń emocjonalnych na bóle głowy

• Migrena

• Napięciowy ból głowy

• Trójdzielno-autonomiczne bóle głowy

• Bóle twarzy i nerwobóle czaszkowe

• Objawowe bóle głowy

• Piorunujący ból głowy

• Przewlekłe bóle głowy

• Pourazowe bóle głowy i bóle głowy związane z wysiłkiem fizycznym

• Kręgopochodny ból głowy

• Bóle głowy związane ze zmianą ciśnienia wewnątrzczaszkowego

• Rzadko występujące pierwotne bóle głowy

• Ból głowy u osób starszych

• Bóle głowy a sen