Opis przypadku
Obłęd pasożytniczy – rozpoznawanie i leczenie
Dr n. med. Piotr Radziwiłłowicz1
Opracowała Monika Stelmach
Urojeniowy zespół pasożytniczy zalicza się do pierwotnych zaburzeń psychicznych mających manifestację skórną. Chorzy najczęściej zgłaszają się do dermatologa, deklarując odczuwanie mrowienia, kłucie, które odbierają jako pełzanie pasożytów na skórze lub wewnątrz ich ciała. Potrafią dokładnie opisać ich wygląd, ponieważ chorobie często towarzyszą omamy czuciowe oraz wzrokowe. Najczęściej urojenia materializują się w znane z wiedzy powszechnej pasożyty (np. nicienie, wszy, pchły, kleszcze czy mrówki). Chory wtłacza w ramy zdobytej wiedzy odczucia, których nie potrafi sobie w żaden inny sposób wytłumaczyć. Ma utrwalone, błędne przekonania o byciu zainfekowanym przez pasożyty.
Skomplikowana etiologia
Obłęd pasożytniczy jest zaburzeniem o niezbadanej i wieloprzyczynowej etiologii, gdzie nakładają się na siebie czynniki organiczne, środowiskowe, genetyczne, infekcyjne. Uważa się jednak, że główny powód jest biologiczny, niezależny od poziomu stresu, dyskomfortu życiowego pacjenta czy schorzeń dermatologicznych. Choroba ta jest związana z zaburzeniami w przekaźnictwie zwłaszcza dopaminy, noradrenaliny, acetylocholiny i innych.
Najliczniejszą grupą są osoby z uszkodzeniami organicznymi w obrębie ośrodkowego układu nerwowego spowodowanymi alkoholizmem, miażdżycą, udarem, efektem nadużywania narkotyków (tzw. robaczki kokainowe, czyli uczucie pełzania pod skórą pasożytów).
Kiedyś przyjmowano, że jest to odrębna jednostka chorobowa. W świetle dzisiejszych badań uznaje się ją za jeden z podzespołów towarzyszący innym schorzeniom. Dlatego trudno oszacować rozpowszechnienie obłędu pasożytniczego. Klasyfikuje się w następujących grupach chorób:
- schizofrenia paranoidalna,
- choroby dermatologiczne – pacjent ma pokrzywkę albo polineuropatię spowodowaną np. cukrzycą lub nadużywaniem alkoholu, przy tym świąd i drętwienia, a interpretacją tych odczuć są urojenia pasożytnicze,
- ciężkie choroby somatyczne prowadzące do majaczeń, w których pojawiają się zjawiska omamowe o treści pasożytniczej: zapalenia płuc, zatrucia substancją chemiczną (w ostatnich latach coraz częściej w efekcie nadużywania dopalaczy), niewydolność nerek.
