Meandry psychiatrii
Samotność wśród osób starszych
Prof. dr hab. n. o zdr. Marta Makara-Studzińska
Agata Madej
Osoby w starszym wieku nie zawsze są w pełni sprawne, samodzielne życiowo. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko problemów funkcjonalnych, co może prowadzić do pojawienia się niepełnosprawności. Również transformacje społeczne, na które składają się zarówno zmiany kulturowe, jak i technologiczne czy społeczne, dotykają osoby starsze, zobligowane do odnalezienia się na nowo w rzeczywistości tak różnej od dotąd im znanej. Sposób, w jaki senior dostosuje się do wymagań rzeczywistości, ma wpływ na pozytywny lub negatywny proces starzenia się.
Za kluczowe czynniki pomyślnego procesu starzenia się uznaje się między innymi podtrzymywanie więzi ze środowiskiem społecznym oraz angażowanie się w działania ukierunkowane na innych. Na skutek tych zmian osoby starsze są często pozbawione opieki oraz wsparcia ze strony bliskich im osób. Powoduje to rosnące poczucie osamotnienia, będące punktem rozważań niniejszego artykułu.
W Polsce, jak również w innych państwach, zwłaszcza wyżej rozwiniętych, mają miejsce znaczące zmiany demograficzne.[1] Jedną z tych zmian jest proces starzenia się społeczeństwa, spowodowany wydłużaniem się życia oraz spadkiem liczby urodzeń. Starość jest istotnym etapem życia każdego człowieka. Stanowi najbardziej zróżnicowaną fazę, niepodlegającą regułom i całkowicie zależną od faz poprzednich. Bywa definiowana jako końcowy etap procesu starzenia się, w którym procesy biologiczne, psychiczne i społeczne zaczynają oddziaływać względem siebie synergicznie i prowadzą do naruszenia równowagi biologicznej oraz psychicznej człowieka, bez możliwości przeciwdziałania temu.[2]
Wymiary starości
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżnia następujące fazy starzenia się:
- wiek przedstarczy – 45.-59. r.ż.,
- wiek starzenia się (wczesna starość) – 60.-74. r.ż.,
- wiek starczy (późna starość) – 75.-89. r.ż.,
- długowieczność ≤ 90 lat.[2-4]
Osoby przekraczające wiek utożsamiany ze starością w języku potocznym i naukowym nazywane są ludźmi w starszym wieku, seniorami oraz starcami.
Społeczna kategoria ludzi w wieku podeszłym obejmuje osoby:
