Bez farmakoterapii
Sauna jako narzędzie medyczne – możliwości wykorzystania w psychiatrii
Dr n. med. Katarzyna Girczys-Połedniok
Dr hab. med. Robert Pudlo
Lek. Adam Zaczek
Niepełna skuteczność metod stosowanych w psychiatrii skłania do poszukiwania oddziaływań alternatywnych i pomocniczych. Wykorzystywana dotychczas głównie w leczeniu schorzeń somatycznych sauna może okazać się przydatnym narzędziem terapeutycznym w psychiatrii. Istnieją bowiem przesłanki, że korzystanie z niej powoduje poprawę nastroju, redukcję objawów lękowych i napięcia emocjonalnego, poprawę funkcji poznawczych i jakości snu, a także apetytu i aktywności.
Wpływ kąpieli saunowych na organizm człowieka niekiedy porównuje się z umiarkowanymi ćwiczeniami fizycznymi.[1] Sauna stymuluje układ krążenia, zwiększa przepływ krwi przez mięśnie, narządy wewnętrzne i ośrodkowy układ nerwowy. Systematyczne stosowanie zabiegów saunowych powoduje wzrost hematokrytu i poprawę gospodarki tlenem.[2] W wyniku naprzemiennego przegrzewania i ochładzania dochodzi do rozszerzenia obwodowych naczyń krwionośnych i zwiększonego pocenia, co odgrywa rolę w detoksykacji organizmu oraz pobudza procesy regeneracyjne skóry.[3,4] Zabiegi saunowe stymulują gruczoły wydzielania wewnętrznego, układ nerwowy, krążenia i oddechowy.[2-4] Autorzy podają, że korzystanie z przegrzewania zwiększa odporność na infekcje, powoduje rozluźnienie mięśni szkieletowych, a także psychiczne odprężenie.[4-6] Procesy zachodzące pod wpływem naprzemiennego przegrzewania i ochładzania organizmu ostatecznie decydują o pozytywnym wpływie sauny na ludzki organizm.[7-9]
Z sauny korzystać może większość pacjentów. Spośród przeciwwskazań kardiologicznych wymienia się: niestabilną chorobę wieńcową, przebyty niedawno zawał mięśnia sercowego oraz zwężenie zastawki aortalnej.[8] Poza tym z sauny nie powinny korzystać osoby w ostrej fazie chorób infekcyjnych i dermatologicznych, z czynną chorobą nowotworową, niewydolnością narządów wewnętrznych (m.in. wątroby, nerek), w ciąży i podczas miesiączki, a także pacjenci po niedawno przebytych zabiegach chirurgicznych.[10] Obecność specyficznych zaburzeń somatycznych, nieujętych powyżej, wymaga indywidualnego omówienia z lekarzem.
Korzyści zdrowotne
Regularne korzystanie z sauny wpływa na cały organizm. Podczas kąpieli saunowych obserwuje się aktywację autonomicznego układu nerwowego i przyspieszoną akcję serca, jednak ostatecznie regularne korzystanie z sauny prowadzi do zmniejszenia reaktywności układu wegetatywnego i zmniejszenia spoczynkowej częstości rytmu serca.[4,11,12] Obserwowano obniżenie spoczynkowego ciśnienia tętniczego krwi u osób z nadciśnieniem, a także poprawę lewokomorowej frakcji wyrzutowej u pacjentów z przewlekłą zastoinową niewydolnością serca.[8,13]
