Z kolei do czynników kulturowych zalicza się: błędy w wychowaniu rodzinnym, brak edukacji seksualnej, przesyt seksem, zmiany w obyczajowości erotycznej, wynikające ze zbyt wielu doświadczeń seksualnych, które prowadzą do porównań, poczucia zagrożenia, zwiększonych wymagań, uzależnienie od pornografii.

Naukowcy Rosen i Leiblum (1989) do przyczyn hipolibidemii zaliczają też zaburzenia neurohormonalne, przemoc seksualną i postawy życzeniowe wobec seksualności. Z kolei Lue (1994) – walkę o dominację w związku, opór wobec nieakceptowanych form współżycia, traktowanie przez partnera seksu jako formy relaksu czy zaspokojenia, a nie wyrazu więzi uczuciowej. Ale może się też zdarzyć, że kobieta nie odczuwa w ogóle pożądania i podniecenia – taka sytuacja przypomina aseksualizm.

Częściej spotykaną formą jest, gdy kobieta twierdzi, że mogłaby żyć bez seksu, ewentualnie raz w miesiącu pojawiają się takie potrzeby.

Proces diagnostyczny oceny zaburzeń pożądania u kobiety

1. Spotkanie z obojgiem partnerów, a następnie z każdym z osobna.

2. Ocena przyczyn i motywów angażowania się w seks z uwzględnieniem sytuacji osobistej (wcześniejsze doświadczenia, nastrój) i kontekstu (warunki, czas).

3. Ocena rozkładu aktywności w czasie kontaktów seksualnych, przeżywania orgazmu przez kobietę, wszelkiego dyskomfortu, jaki temu towarzyszy.

4. Ocena stanu emocjonalnego bezpośrednio po stosunku i po kilku godzinach oraz dniach.

5. Podczas badania pary ocenia się powstanie i przebieg problemów seksualnych oraz reakcje każdego z partnerów na zaistniałą sytuację. Natomiast w rozmowie indywidualnej pytamy o doświadczenia seksualne związane z samopobudzaniem, omawiamy wcześniejsze doświadczenia, pytamy również o choroby przewlekłe i zażywane leki, uzależnienia.

6. Na koniec powinno się wykonać badania laboratoryjne dotyczące testosteronu, prolaktyny, estrogenów, prasteronu oraz hormonów tarczycy.


W rozpoznaniu zaburzeń stosujemy kwestionariusz do oceny pożądania seksualnego – skalę Mell-Krat, skalę reaktywności seksualnej kobiet i inne, oceniające np. wyobraźnię. Dostarczają one ważnych informacji o potrzebach, oczekiwaniach, postawach badanej wobec seksu, związku z partnerem, a także o poziomie libido. Wszystkie wymienione testy mają znaczenie rokownicze w terapii.

W leczeniu wykorzystuje się substytucję hormonalną uzasadnianą rozpoznaniem zaburzeń hormonalnych, leki pobudzające seksualnie, np. bupropion, selegilinę, apomorfinę, trazodon, buspiron. Ważne znaczenie mają również suplementy, np. arginina. Brane są także pod uwagę metody treningowe w postaci urozmaicenia sztuki miłosnej, korzystania z filmów o treści erotycznej. Natomiast przy korzystaniu z psychoterapii należy rozważyć zaburzenia nastroju i trudności interpersonalne. Często funkcję terapeutyczną pełni edukacja psychoseksualna.

Terapia poznawczo-behawioralna pomaga zidentyfikować i podważyć nieadekwatne myśli i przekonania oraz mity dotyczące reakcji seksualnej u kobiety, jej samej, a także związane z błędnym rozumieniem partnera. Są to techniki skoncentrowane na uwrażliwieniu, ukierunkowane na zmniejszenie lęku antycypacyjnego i lęku występującego podczas aktywności seksualnej.

Korzyści z tej formy terapii to umiejętność skoncentrowania się na chwili, pokierowanie partnera, odkrycie tempa bardziej odpowiadającego kobiecie podczas aktywności seksualnej oraz uświadomienie sobie, że można wcześniej zaplanować taką formę aktywności.

Psychoanalizę stosuje się, gdy dysfunkcja seksualna przynajmniej częściowo związana jest z zaburzeniami rozwoju osobowości. Aby pomóc kobiecie w stworzeniu intymnej relacji z partnerem, omawia się konflikty z przeszłości w relacjach nieseksualnych.

Według LoPiccolo i Pridal wieloczynnikowa terapia zaburzeń pożądania ma różne etapy: opiera się na procedurach poznawczych, systemowych i behawioralnych, które występują po sobie w czterech fazach:

Pierwsza faza: świadomość uczuć, czyli uświadomienie sobie skrywanych negatywnych emocji, takich jak lęk, gniew, strach, niesmak i uraza. Stosowane tutaj techniki zakładają sporządzanie przez obu partnerów kilku list. Każda powinna się składać z pięciu pozycji, np. na jednej należy wymienić korzyści płynące z tego, że wzrośnie siła pożądania partnera o słabszym popędzie, a na drugiej powinno się zapisywać zyski, jakie odniesie relacja między partnerami.

Druga faza: wgląd i zrozumienie – ma na celu poznanie przyczyn swoich problemów. Można tutaj wyodrębnić grupę czynników inicjujących i podtrzymujących problem. Po analizie doświadczeń z przeszłości pytamy pacjenta o depresję, lęki, skrywane dewiacje i problemy z określeniem tożsamości seksualnej oraz lęk przed posiadaniem dzieci, stres, niezakończoną żałobę po poprzednim partnerze.

Trzecia faza: terapia poznawcza i systemowa – techniki terapii poznawczej polegają na stworzeniu listy negatywnych przekonań i myśli, przyczyniających się do wywołania negatywnych uczuć wobec seksu i w ten sposób blokujących popęd seksualny. Należy stworzyć listę stwierdzeń wspierających, będących przeciwwagą dla tych spostrzeżeń negatywnych.

Z kolei techniki terapii systemowej mają na celu rozwiązanie problemów relacyjnych, tłumiących popęd seksualny. Zazwyczaj problemy pacjenta o słabym popędzie seksualnym są wynikiem braku równowagi sił w związku.

Do góry