Psychiatria dziecięca

Problem regulacji emocji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu – możliwości terapeutyczne

Mgr Agnieszka Bojda

Dr hab. med. Anita Bryńska

Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM

Adres do korespondencji: Dr hab. med. Anita Bryńska, Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa

Regulacja emocji dotyczy procesów samokontroli i odnosi się do korygowania sposobów wyrażania emocji, zmiany ich treści i intensywności, modelowania powiązanych z emocjami zachowań oraz służy podejmowaniu adaptacyjnych i ukierunkowanych na cel strategii działania. Na przestrzeni ostatniej dekady coraz częściej podejmowana jest dyskusja dotycząca problemu regulacji emocji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu (autism spectrum disorder – ASD). Dominuje przekonanie, że deficyty w tym obszarze są nieodłącznym problemem towarzyszącym ASD, mającym istotny wpływ na rozwój i podtrzymywanie objawów osiowych. Zainteresowanie tą tematyką skutkuje rozwojem nowych interwencji terapeutycznych, często realizowanych przy zastosowaniu nowoczesnych technologii. Podkreślana jest również wartość programów tradycyjnie wykorzystywanych w terapii ASD, które mimo że nie są bezpośrednio ukierunkowane na problem regulacji emocji, niejednokrotnie skutkują poprawą funkcjonowania w tym właśnie obszarze.


Procesy emocjonalne poprzez wpływ na myślenie, zachowanie i reakcje fizjologiczne są czynnikiem istotnie decydującym o całokształcie funkcjonowania oraz jakości życia jednostki. Regulacja emocji jest definiowana jako „proces inicjujący, modulujący i podtrzymujący doświadczenie emocji, który ułatwia podmiotowi realizację jego celów w zewnętrznym otoczeniu oraz operacji poznawczych i zachowań z tym doświadczeniem związanych”.[1] Prawidłowa regulacja emocji, której konsekwencją jest adaptacyjne i ukierunkowane na cel działanie, wiąże się z adekwatną samokontrolą w zakresie antycypowania emocji, oceny jej treści i ekspresji oraz pobudzenia fizjologicznego.[2] Jest realizowana na różnych poziomach, w tym odbierania informacji, intrapsychicznym oraz ekspresji.

Procesy regulacji są zdeterminowane biologicznie i powiązane z funkcjonowaniem autonomicznego układu nerwowego, układu dokrewnego, lecz przede wszystkim ośrodkowego układu nerwowego. Badania prowadzone z wykorzystaniem funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) wskazują na dominującą rolę obwodów korowo-limbicznych, w tym przedczołowej kory oczodołowej, brzuszno-środkowej i grzbietowo-bocznej, powiązanych z oceną i racjonalizacją emocji oraz przedniej kory obręczy i ciała migdałowatego, któremu przypisuje się regulację intensywności emocji.[3] Budowa i funkcjonowanie powyższych struktur mogą zostać zaburzone m.in. przez niekorzystne wpływy środowiskowe na wczesnych etapach rozwoju OUN. Szczególne znaczenie, zwłaszcza z perspektywy psychopatologii wieku rozwojowego, odgrywają zatem wszelkie schorzenia skutkujące nieprawidłowym rozwojem omawianych procesów, a w konsekwencji zaburzeniami regulacji emocji:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Deregulacja emocji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu

Zaburzenia ze spektrum autyzmu to grupa zaburzeń neurorozwojowych, których kryteria diagnostyczne obejmują problemy w zakresie funkcjonowania społecznego i komunikacji oraz ograniczone [...]

Oddziaływania ukierunkowane na problem regulacji emocji w ASD

Niewdrożenie oddziaływań ukierunkowanych na problem regulacji emocji u osób z ASD powoduje ich utrwalanie się – obserwowane już na wczesnych etapach [...]

Podsumowanie

Przegląd dostępnej literatury wskazuje na rosnące zainteresowanie trudnościami w zakresie regulacji emocji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu. Niewątpliwie problem ten jest [...]
Do góry