Praktyka kliniczna

Neuromodulacja przy użyciu tDCS w leczeniu zaburzeń psychicznych

Dr hab. med. Adam Wysokiński

Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych, Centralny Szpital Kliniczny w Łodzi

Adres do korespondencji: Dr hab. med. Adam Wysokiński, Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych, Centralny Szpital Kliniczny w Łodzi, ul. Czechosłowacka 8/10, 92-216 Łódź, tel. 42 675 73 72, faks 42 675 77 29, e-mail: adam.wysokinski@umed.lodz.pl

Oprócz metod farmakologicznych i psychoterapeutycznych współczesna psychiatria dysponuje wieloma metodami neuromodulacyjnymi, których istota polega na modyfikacji czynności elektrycznej neuronów ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Część z nich ma większe zastosowanie w neurologii niż w psychiatrii, a niektóre wymagają złożonych czynności inwazyjnych, np. głęboka stymulacja mózgu.

Do technik neuromodulacji należą:

  • techniki inwazyjne elektryczne:
    • stymulacja rdzenia kręgowego (spinal cord stimulation, SCS),
    • głęboka stymulacja mózgu (deep brain stimulation, DBS),
    • implant pniowy (auditory brainstem implant, ABI),
    • czynnościowa stymulacja elektryczna (functional electrical stimulation, FES),
    • stymulacja nerwu błędnego (vagus nerve stimulation, VNS),
    • stymulacja nerwu podjęzykowego (hypoglossal nerve stimulation, HNS),
    • przezskórna stymulacja nerwu strzałkowego (percutaneous tibial nerve stimulation, PTNS),
    • stymulacja nerwu obwodowego (peripheral nerve stimulation, PNS),
    • stymulacja nerwu potylicznego (occipital nerve stimulation, ONS),
    • stymulacja splotu krzyżowego (sacral nerve stimulation, SNS),
  • techniki inwazyjne chemiczne:
    • system dokomorowego podawania leku (intrathecal drug delivery systems, ITDS),
  • techniki nieinwazyjne elektryczne:
    • przezczaszkowa stymulacja elektryczna (transcranial electrical stimulation, TES),
    • przezskórna stymulacja elektryczna nerwów (transcutaneous electrical nerve stimulation, TENS),
    • terapia elektrowstrząsowa (electroconvulsive therapy, ECT),
  • techniki nieinwazyjne magnetyczne:
    • powtarzalna przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (repetitive transcranial magnetic stimulation, rTMS),
    • przezczaszkowa stymulacja pulsacyjnym polem elektromagnetycznym (transcranial pulsed electromagnetic fields, tPEMF).

Metody nieinwazyjnej elektrycznej stymulacji mózgu

Do najczęściej stosowanych obecnie metod elektrycznej nieinwazyjnej neuromodulacji mózgu zalicza się leczenie elektrowstrząsowe. Jest to metoda leczenia stosowana od ponad 70 lat, nadal wykorzystywana na przykład w leczeniu lekoopornej depresji lub schizofrenii. ECT, choć bardzo skuteczne, ma kilka istotnych ograniczeń: jest drogie, ma niedostateczną skuteczność w wielu powszechnych objawach chorób psychicznych, np. objawach negatywnych lub myślach i czynnościach natrętnych w schizofrenii, nie poprawia funkcji poznawczych, może natomiast powodować zaburzenia pamięci, zwłaszcza epizodycznej.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Mechanizm działania tDCS

W trakcie tDCS nie dochodzi – w przeciwieństwie do ECT – do wywołania potencjałów czynnościowych i następczej czynności napadowej. Jest to [...]

Bezpieczeństwo i tolerancja

Leczenie metodą tDCS jest bardzo bezpieczne.[7] Względnym przeciwwskazaniem do wykonania zabiegów tDCS są ciała obce w organizmie pacjenta oraz rozrusznik serca. [...]

Schemat leczenia

Leczenie metodą tDCS jest prowadzone w systemie cykli terapeutycznych. Jeden cykl obejmuje określoną liczbę stymulacji (przeważnie do 10), czas trwania pojedynczej [...]

Skuteczność kliniczna

Metoda tDCS jest uznawana za bezpieczny sposób stymulacji neuroplastyczności synaptycznej mózgu.[6] W ostatnich latach coraz intensywniej bada się skuteczność tDCS w [...]

Podsumowanie

Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym i techniki pokrewne to odkryte na nowo w ostatnich 20 latach metody neuromodulacji, mające potencjalne zastosowanie w [...]

Do góry