Pacjent zgłasza objawy
Ból głowy i ból oka – zagadka diagnostyczna dla lekarza SOR-u
Maria Suchocka1
Mateusz Zarzecki1
Karolina Maria Żołądek1
dr n. med. Joanna Konopińska2
- Zestawienie schorzeń okulistycznych, w których dominującym objawem jest ból głowy
- Opis lokalizacji, charakteru, nasilenia bólu głowy w procesach patologicznych narządu wzroku
- Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w przypadku ostrego ataku jaskry zamkniętego kąta, chorób zapalnych, neuropatii, półpaśca ocznego i neuralgii nerwu trójdzielnego
Ból głowy jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów przez pacjentów zarówno na szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR), jak i w poradniach lekarskich wielu specjalności. Towarzyszy każdemu z nas w codziennym życiu i często jest bagatelizowany, ale może być manifestacją poważnego procesu chorobowego toczącego się w organizmie. Mimo automatycznie nasuwającego się podejrzenia schorzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) ból głowy może być pierwotny lub wtórny do patologii narządu wzroku. Niniejszy artykuł koncentruje się na jednostkach chorobowych gałki ocznej objawiających się bólem głowy, który powinien zaalarmować każdego lekarza i skłonić do poszerzenia diagnostyki.
Ostry atak jaskry zamkniętego kąta
Objaw: ostry, silny ból oka, ból głowy w okolicy czołowo-skroniowej po tej samej stronie, spadek ostrości wzroku i zamglenie obrazu.
Ostry atak jaskry zamkniętego kąta przesączania jest jednym z najczęstszych okulistycznych stanów nagłych1. Predysponowane do jego wystąpienia są osoby nadwzroczne z małą gałką oczną, płytką komorą przednią oka i w konsekwencji z wąskim kątem przesączania. Ryzyko to rośnie wraz z wiekiem pacjenta. Blok źrenicy spowodowany przyleganiem soczewki do tęczówki, będący najczęstszą przyczyną pierwotnego zamknięcia kąta, może wynikać z nadmiernego rozszerzenia źrenicy np. po podaniu mydriatyków, jak również przyjęcia leków z grup sympatykomimetyków, przeciwcholinergicznych lub przeciwdepresyjnych albo tak trywialnych czynności jak oglądanie telewizji w zaciemnionym pomieszczeniu2.
W wyniku gwałtownego, całkowitego zamknięcia kąta przesączania zablokowana zostaje droga odpływu cieczy wodnistej z komory tylnej oka. Skutkuje to szybkim wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego do bardzo wysokich wartości (>60 mmHg) oraz objawami subiektywnymi. Obrzęk nabłonka rogówki powoduje wystąpienie charakterystycznego objawu „kół tęczowych” wokół źródeł światła. Jednocześnie mogą występować nudności, wymioty i pogorszenie samopoczucia. W badaniu przedmiotowym gałka oczna jest silnie przekrwiona, palpacyjnie twarda „jak kamień”. Rogówka jest przymglona, naczynia tęczówki poszerzone. Charakterystyczny dla ostrego ataku jaskry jest kształt źrenicy: szeroki, pionowo-owalny i niereagujący na światło. Podczas badania dna oka należy zwrócić uwagę na możliwość zaobserwowania objawu tarczy zastoinowej3.
