Rękoczyn wewnątrzustny stosowany w przypadku doprzedniego zwichnięcia żuchwy jest łatwy do wykonania, a każdy lekarz, zarówno stomatolog, jak i medycyny, powinien umieć go przeprowadzić według schematu:

1. Pozycja siedząca chorego z oparciem głowy o ścianę lub zagłówek fotela.

2. Lekarz staje przed chorym, a następnie wprowadza kciuki chronione przez zwinięte w rulonik gaziki na powierzchnie żujące przedtrzonowców i trzonowców. Pozostałymi palcami obustronnie obejmuje żuchwę od dołu.

3. Należy pacjentowi polecić rozluźnienie mięśni.

4. Lekarz naciska na żuchwę w kierunku do dołu, tak aby głowa żuchwy znalazła się poniżej największej wypukłości guzka stawowego (ryc. 5).

5. Następnie wykonuje się ruch ku tyłowi, tak aby wprowadzić głowę żuchwy do panewki (ryc. 6).

Small 05 opt

Ryc. 5. I etap rękoczynu nastawienia żuchwy.

Small 06 opt

Ryc. 6. II etap rękoczynu nastawienia żuchwy.

6. W ostatnim etapie lekarz przemieszcza żuchwę ku górze, pozwalając głowie żuchwy wrócić w obręb dołka stawowego (ryc. 7).

Small 07 opt

Ryc. 7. III etap rękoczynu nastawienia żuchwy.


W przypadku chorych leżących lekarz stoi za pacjentem, a sam schemat postępowania nie ulega zmianie.[3]

Bezpośrednio po udanym nastawieniu należy choremu polecić utrzymanie zębów w zwarciu i założyć fundę bródkową z bandaża elastycznego (ryc. 8), tak aby nie doszło ponownego zwichnięcia zaraz po nastawieniu. W przypadku bezzębia przed założeniem fundy wprowadza się do jamy ustnej protezy własne chorego, które będą utrzymywać wysokość zwarciową. Fundę taką chory powinien nosić przez okres siedmiu dni od epizodu zwichnięcia. Zaleca się również na okres tygodnia do dziesięciu dni stosowanie diety płynnej, a w razie wystąpienia dolegliwości bólowych ze strony stawów skroniowo-żuchwowych, przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W przypadku kolejnego epizodu wystąpienia doprzedniego zwichnięcia żuchwy w przeszłości można rozważyć założenie czterech wiązań Ivy (ryc. 9-11) i wyciągu międzyszczękowego na okres dwóch tygodni. W tym czasie rozciągnięta i naderwana torebka stawowa ulegnie obkurczeniu i zabliźnieniu. Każdego pacjenta należy skierować na konsultację ze specjalistą protetyki stomatologicznej zajmującym się chorobami stawów skroniowo-żuchwowych, gdyż u chorych, u których doszło do doprzedniego zwichnięcia żuchwy, występują zaburzenia okluzji lub wady zgryzu. Niekiedy pacjenci użytkują nieprawidłowo wykonane lub stare protezy zębowe z obniżoną wysokością zwarciową lub nie użytkują ich w ogóle.

Small 08 opt

Ryc. 8. Pacjent z założoną fundą z bandaża elastycznego.

Small 09 opt

Ryc. 9. Schemat zakładania wiązania Ivy – przełożenie ligatury drucianej pomiędzy przestrzenią międzyzębową zębów przedtrzonowych.

Small 10 opt

Ryc. 10. Schemat zakładania wiązania Ivy – przełożenie ligatury drucianej od strony policzkowej zębów.

Small 11 opt

Ryc. 11. Wyciąg międzyszczękowy w oparciu o wiązanie Ivy.

W przypadku chorego z zastarzałym doprzednim zwichnięciem żuchwy przed podjęciem próby wykonania rękoczynu nastawienia żuchwy można wykonać obustronnie znieczulenie Berchera. Jest to blokada nerwu żwaczowego prowadząca do rozluźnienia grupy mięśni żwaczy.[7,8] Aby wykonać ten rodzaj znieczulenia, należy wkłuć się igłą prostopadle do skóry, kierując się nieco ku dołowi na głębokość ok. 2 cm w miejscu skrzyżowania się linii poziomej biegnącej 1 cm poniżej i równolegle do dolnego brzegu łuku jarzmowego oraz pionowej przechodzącej 1 cm do przodu od głowy żuchwy (ryc. 12). Standardowo deponuje się objętość 2 ml środka znieczulającego miejscowo (najczęściej 2-proc. lidokaina).

Do góry