Radiologia
Nowoczesne metody obrazowania radiologicznego w stomatologii
Lek. dent. Katarzyna Schneider
Lek. dent. Magda Aniko-Włodarczyk
Dr n. med. Olga Preuss
Dr n. med. Grzegorz Trybek
Badania radiologiczne stanowią nieodzowne uzupełnienie badania klinicznego. Stały się istotnym narzędziem służącym do precyzyjnej oceny parametrów tkanek zarówno jamy ustnej (wyrostek zębodołowy, zęby), jak i struktur sąsiednich (kości twarzoczaszki, mózgoczaszki). CBCT (ang. cone beam computed tomography) wykorzystywane jest w wielu dziedzinach stomatologii: implantologii, chirurgii stomatologicznej, kariologii, ortodoncji, periodontologii oraz do obrazowania schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego.
Wprowadzenie
W stomatologii diagnostyka radiologiczna została wprowadzona ponad 115 lat temu. Ta dziedzina obrazowania medycznego przeszła bardzo szybki rozwój w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Dzięki temu pacjenci na całym świecie czerpią ogromne korzyści z najnowszych badań radiologicznych, a tomografia komputerowa znalazła stałe miejsce w diagnostyce w wielu dziedzinach medycyny. Wielką popularność zdobywa również innowacyjna odmiana tego badania – tomografia komputerowa wiązki stożkowej, która powstała na potrzeby diagnostyki i praktyki stomatologicznej.[1,2]
Promieniowanie tła jest stale obecne w środowisku. Jest ono nieuniknione, dostarcza każdemu człowiekowi stałą niską dawkę promieniowania pochodzącą z Kosmosu, Ziemi lub pożywienia. Stosowane są trzy podstawowe pojęcia związane z określeniem promieniowania: dawka pochłonięta, dawka równoważna oraz dawka skuteczna. Dawka pochłonięta opisuje ilość energii promieniowania jonizującego pochłanianą przez tkankę. Jednostką w układzie SI jest grej (Gy). Dawka równoważna to dawka promieniowania, która zostaje pochłonięta przez wszystkie tkanki organizmu. Jednostką w układzie SI jest siwert (Sv). W diagnostyce rentgenowskiej dawka pochłonięta jest równa dawce równoważnej (1 Gy = 1 Sv). Siwert jest względnie dużą jednostką związaną z energią zaabsorbowaną w ciele (J/kg).
Dawka skuteczna jest pojęciem stosowanym w celu oszacowania ryzyka promieniowania, które może wywołać skutki biologiczne u człowieka po ekspozycji. Jest miarą stopnia potencjalnie szkodliwych następstw dla ludzkiego ciała wywołanych promieniowaniem.[3,4] Jednostką dawki skutecznej jest również siwert (Sv). W praktyce stosuje się przedrostki SI: milisiwerty (1 mSv = 10-3 Sv) i mikrosiwerty (1 μSv = 10-6 Sv). U człowieka już po przekroczeniu dawki 1 Sv promieniowania γ dla całego ciała może wystąpić groźny dla życia ostry zespół popromienny. 1 mSv równy jest 1000 µSv, czyli mniej niż połowie przeciętnej, rocznej dawki promieniowania ze źródeł naturalnych, jak również 10-krotności dawki promieniowania z pojedynczego zdjęcia klatki piersiowej. Dawka graniczna dla ogółu ludności wynosi 1 mSv/rok ponad naturalne promieniowanie tła.
