Chirurgia szczękowo-twarzowa
Rekonstrukcje kostne ubytków porozszczepowych w przebiegu rozszczepu wargi i podniebienia
Dr n. med. Rafał Pokrowiecki
Dr n. med. Krzysztof Dowgierd
Rozszczep wargi i podniebienia powoduje deformację wyrostka zębodołowego na skutek ubytku kości i blizn pozabiegowych. Pacjenci z tej grupy wymagają interdyscyplinarnego leczenia z udziałem ortodonty, chirurga szczękowego i plastycznego. Jedną z procedur, często wykonywanych u pacjentów z rozszczepem wargi i podniebienia, jest rekonstrukcja wyrostka zębodołowego autogennymi przeszczepami kostnymi. W niniejszej pracy zostały opisane doświadczenia własne w tym zakresie.
Wśród klasycznych wad rozszczepowych wyróżnia się rozszczep wargi (RW), rozszczep wargi ± podniebienia (RW ± P) oraz izolowany rozszczep podniebienia (RP). Istnieje również wiele innych rodzajów rozszczepów w obrębie mózgo- i twarzoczaszki, które zostały podzielone na 14 kategorii przez Paula Tessiera w 1976 roku[1] (ryc. 1).
Rozszczepy mogą występować jedno- lub obustronnie, być całkowite albo częściowe, dotyczyć tkanek twardych lub miękkich albo manifestować się jedynie jako dehiscencja tkanki mięśniowej (ang. forme fruste). Według danych z literatury światowej częstość występowania rozszczepu wargi lub podniebienia wynosi 1 na 1 tys. żywych urodzeń wśród rasy kaukaskiej, z predylekcją do płci męskiej. RW występuje w 22 proc. przypadków, RP w 33 proc., natomiast RW ± P w 46 proc. W niniejszej pracy omówione zostaną kliniczne aspekty rekonstrukcji kostnych w przebiegu rozszczepu wargi i podniebienia.
Implikacje kliniczne dehiscencji wyrostka zębodołowego w przebiegu rozszczepu wargi i podniebienia
Pierwszymi zabiegami chirurgicznymi w życiu dziecka z wadą rozszczepową są plastyka wargi, czyli odtworzenie ciągłości mięśnia okrężnego ust, czerwieni wargowej oraz philtrum i podstawy nosa, a także plastyka podniebienia, tj. zamknięcie szczeliny rozszczepowej, która łączy jamę nosową z jamą ustną. Zabiegi te, oprócz oczywistych wskazań estetycznych, wykonywane są przede wszystkim ze wskazań fizjologicznych i funkcjonalnych – mają zapewnić możliwość prawidłowego odżywiania oraz oddychania dziecka.
Współczesny algorytm postępowania wyróżnia jedno- lub dwuetapowe techniki pierwotnej plastyki rozszczepu wargi oraz podniebienia. W technice jednoetapowej zabiegi plastyki wargi i podniebienia są wykonywane podczas jednej operacji. W technice dwuetapowej – jako dwa oddzielne zabiegi.
U pacjentów, u których występuje RW ± P, po przeprowadzonych zabiegach pierwotnej plastyki rozszczepu często stwierdza się ograniczone możliwości leczenia ortodontycznego. Wynika to z obecności defektu/ubytku kostnego (jedno- lub obustronnego), co...
