Periodontologia

Chloroheksydyna – must have periodontologii

Lek. dent. Natalia Stefanik1
Dr n. med. Rafał Wiench2

1Zakład Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej Katedry Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Zakład Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej Katedry Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Akademickie Centrum Stomatologii i Medycyny Specjalistycznej w Bytomiu

Adres do korespondencji: Lek. dent. Natalia Stefanik, ul. Ogrodowa 9a, 43-502 Czechowice-Dziedzice, tel. 504 129 494, e-mail: stefanik.natalia@gmail.com

Chloroheksydyna (CHX) jest uznawana za jeden z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych środków antyseptycznych w codziennej praktyce dentystycznej, a w szczególności w periodontologii.[1-7,9] Zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny znalazła już w latach 50. XX wieku.[10]

Chemicznie związek ten jest sztucznie wytworzoną pochodną biguanidu – silną zasadą, praktycznie nierozpuszczalną w wodzie. Kationowa cząsteczka CHX jest aktywna dzięki atomom chloru, które znajdują się przy pierścieniach fenolowych (ryc. 1).[10] Mechanizm działania chloroheksydyny polega na jej dodatnim ładunku, który łączy się z ujemnie naładowaną błoną komórkową bakterii, doprowadzając do zaburzenia procesów metabolicznych błony (działanie bakteriostatyczne), a przy wyższych stężeniach do jej uszkodzenia i przerwania (działanie bakteriobójcze).[2,3,5,9,10]

Chloroheksydyna łączy się także z ujemnie naładowanymi strukturami jamy ustnej (szkliwem, błoną śluzową, błonką nabytą), wykazując dzięki temu przedłużone działanie przeciwbakteryjne. Utrzymuje się w jamie ustnej nawet do ośmiu godzin. CHX ponadto zmniejsza odkładanie się płytki nazębnej, sprzyja remineralizacji i zaburza demineralizację tkanek twardych zęba, a także, dzięki zdolności wnikania w głąb miękkich złogów bakteryjnych, działa przeciwzapalnie.[4,8-10] Charakteryzuje się szerokim spektrum działania – przede wszystkim przeciwko bakteriom Gram(+), słabiej Gram(-), tlenowcom, beztlenowcom, formom przetrwalnikowym, a także grzybom (w tym drożdżakom – Candida spp.), pierwotniakom i niektórym wirusom, w tym HSV, HBV i HIV (tab. 1).[3,5,10] Wszystkie te zalety CHX pozwoliły na osiągnięcie znacznie lepszego efektu klinicznego w porównaniu z innymi antyseptykami.

Działania niepożądane

Chloroheksydyna, mimo niewielkiej szkodliwości w stosunku do komórek ludzkich, nie jest pozbawiona wad. Nie powinna być stosowana dłużej niż 1-2 tygodnie, ponieważ jej długotrwałe używanie może doprowadzać do odwracalnych, ciemnobrązowych przebarw...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zastosowanie

Chloroheksydyna w periodontologii znalazła zastosowanie przede wszystkim w leczeniu zapalenia dziąseł (gingivitis), zapalenia przyzębia (periodontitis) i zapaleń okołowszczepowych (periimplantitis), w okresie [...]

Chloroheksydyna – najważniejsze informacje

■ Sztuczna pochodna biguanidu

Podsumowanie

Chloroheksydyna, ze względu na szerokie spektrum zastosowania, znikomą liczbę reakcji niepożądanych, brak działania toksycznego na organizm ludzki oraz niezwykłą skuteczność, z [...]

Do góry