Materiałoznawstwo
Funkcjonalna odbudowa ubytków klasy II
Lek. dent. Monika Nitsze1
Lek. dent. Monika Tysiąc-Miśta2
Dr n. med. Magdalena Wyszyńska3
Prof. dr hab. med. Jacek Kasperski4
Lek. dent. Monika Nitsze
Lek. dent. Monika Tysiąc-Miśta
Dr n. med. Magdalena Wyszyńska
Prof. dr hab. med. Jacek Kasperski
Próchnica występuje najczęściej w miejscach zwiększonej retencji płytki nazębnej, a więc głównie w bruzdach powierzchni żującej i na powierzchniach stycznych zębów bocznych. Właściwe leczenie powinno zakończyć się założeniem szczelnego, funkcjonalnego i, w miarę możliwości, estetycznego wypełnienia powstałego ubytku. O ile uzyskanie dobrej izolacji od wilgoci oraz odbudowy funkcji w klasie I wg Blacka jest względnie proste, o tyle w klasie II jest o to dużo trudniej, szczególnie dla młodych lekarzy. Umiejętne wykorzystanie dostępnych na rynku narzędzi niejednokrotnie pozwala eliminować wiele trudności.
Celem pracy było przedstawienie współcześnie stosowanych metod i dostępnych na polskim rynku narzędzi do odbudowy ubytków klasy II. Przeprowadzono także kompleksowy przegląd piśmiennictwa w bazach PubMed i GBL z lat 2015-2018 na temat odbudowy ubytków klasy II.
Metody stosowane do odbudowy ubytków
Do odbudowy ubytków w zębach bocznych stosuje się obecnie wiele technik mających na celu zapewnienie wypełnienia szczelności i odpowiedniej wytrzymałości.
Wśród metod odbudowy warstwowej można wyróżnić następujące:
- warstw policzkowo-językowych,
- warstw dziąsłowo-okluzyjnych,
- warstw skośnych w kształcie klina,
- trzech miejsc,
- sukcesywnej odbudowy guzka,
- odbudowy dośrodkowej.[1]
Ich wspólnym mianownikiem jest ograniczenie skurczu polimeryzacyjnego i redukcji współczynnika konfiguracyjnego ubytku (c-factor). Ograniczenie skurczu polimeryzacyjnego uzyskuje się również przy zastosowaniu prefabrykowanych lub prepolimeryzowanych własnoręcznie insertów lub materiałów typu bulk fill.
Technika kanapkowa
Technika kanapkowa polega na użyciu materiałów kompozytowych i szkłojonomerowych. Kanapkę zamkniętą stosuje się wtedy, gdy wszystkie brzegi ubytku znajdują się w szkliwie, a kanapkę otwartą, gdy brzeg dodziąsłowy znajduje się w cemencie, co znacznie pogarsza warunki dla materiału kompozytowego i w takim przypadku pozostawia się materiał szkłojonomerowy niepokryty kompozytem.[1]
Metoda podwójnej gęstości
Poprawę szczelności i wytrzymałości wypełnienia można uzyskać również przy zastosowaniu metody podwójnej gęstości. Dzięki materiałom bardziej płynnym, o mniejszej zawartości wypełniacza i większej elastyczności, można ograniczyć rozrywanie wiązania na granicy tkanek zęba i wypełnienia. Badania in vitro pokazały, że użycie jako linera płynnego kompozytu poprawia szczelność brzegu przydziąsłowego wypełnienia, szczególnie jeśli przed założeniem kompozytu kondensowalnego liner zostanie utwardzony.[2]
Uzyskanie szczelności a zjawisko mikroprzecieku
Mikroprzeciek to nieuchwytne klinicznie zjawisko przenikania bakterii, produktów ich przemiany materii, jonów, związków chemicznych i płynów ze środowiska jamy ustnej przez przestrzenie obecne w obrębie wypełnienia. Mikroprzeciek jest najmniejszy, jeśli brzegi ubytku zlokalizowane są w szkliwie, a największy, jeśli są one położone w obrębie cementu.[3] Nie stwierdzono istotnych różnic w uzyskiwaniu szczelności różnych materiałów odtwórczych w obrębie brzegów ubytku zlokalizowanych na powierzchni żującej.[4] Różnice takie pojawiają się natomiast w obrębie brzegu przydziąsłowego – materiały mikrohybrydowe na bazie siloranów w badaniu in vitro wykazywały najmniejszy mikroprzeciek [4].
Narzędzia stosowane do odbudowy ubytków
Oprócz właściwej techniki zakładania wypełnienia i doboru materiałów, na prawidłowe jego wykonanie składa się również właściwe użycie potrzebnych ku temu narzędzi.