Chirurgia szczękowo-twarzowa
Komórki macierzyste w stomatologii cz. 2 – zastosowanie w regeneracji kości twarzoczaszki
Dr n. med. Rafał Pokrowiecki
Autogenne komórki macierzyste są uznawane za przyszłość medycyny regeneracyjnej. Choć dostępnych jest wiele publikacji opisujących ich źródła, potencjał naprawczy oraz możliwe zastosowania kliniczne, niewiele informacji poświęconych jest ich aplikacji w regeneracji ubytków kostnych w obrębie twarzoczaszki. W niniejszym artykule zostaną przedstawione ograniczenia obecnych technik rekonstrukcyjnych oraz wyniki badań nad zastosowaniem terapii komórkami macierzystymi w leczeniu rozległych defektów kostnych okolicy głowy i szyi.
Rekonstrukcja rozległych ubytków szkieletowych, określanych jako defekty krytyczne, jest często wyzwaniem i wymaga wielospecjalistycznego planowania oraz holistycznego podejścia. Nieleczone ubytki mogą powodować zaburzenie ciągłości struktury kości, złamania patologiczne, infekcje, zaburzenia zgryzu, pogorszenie wyglądu twarzy i dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych. Współczesne techniki augmentacji kości cechują się ograniczeniami w możliwościach regeneracyjnych oraz tworzeniu tkanki de novo lub wynikającymi z rozległości zabiegu i jego potencjalnych powikłań.[1,2]
Ze względu na pluripotencjalny charakter komórek macierzystych pojawiły się doniesienia o ich możliwej aplikacji w celu rekonstrukcji kości.[3,4] Jednak ich zastosowanie w chirurgii czaszkowo-szczękowo-twarzowej stale pozostaje niezbadanym obszarem eksperymentów. W niniejszej pracy opisane zostaną najnowsze doniesienia o badaniach w zakresie wykorzystania komórek macierzystych w regeneracji rozległych ubytków kostnych w obrębie twarzoczaszki.
Ograniczenia współczesnych technik rekonstrukcyjnych
Zmiany osteolityczne w kościach szczękowych wpływające na ciągłość architektury tkankowej są częstymi patologiami, z którymi borykają się lekarze dentyści, chirurdzy stomatologiczni i szczękowo-twarzowi. Defekty o łagodnym przebiegu mogą występować jako powikłanie stanów zapalnych, urazów, torbieli lub guzów, a także jako powikłania pooperacyjne. W innych przypadkach hipoplazja kości lub aplazja mogą być spowodowane wrodzonymi chorobami wpływającymi na morfogenezę kości twarzy, np. rozszczepy podniebienia lub deformacje żuchwy na tle zespołów genetycznych takich jak zespół Nagera, Treachera Collinsa lub Pierre’a Robina.
Podczas gdy małe i średnie, jedno- lub dwuścienne defekty w niektórych przypadkach mogą być uzupełniane powszechnie stosowanymi biomateriałami, większe ubytki są niezwykle kłopotliwe w leczeniu, pomimo rozwoju współczesnych technik inżynierii tkankowej.
Mimo to, wśród wszystkich technik augmentacyjnych, autologiczne przeszczepy kostne są uważane za najbardziej efektywny sposób regeneracji wśród technik wolnych przeszczepów ze względu na ich połączone działanie osteoindukcji i osteokondukcji.
