Teoria i praktyka
Prawidłowe przygotowanie powierzchni gabinetu stomatologicznego jako czynnik zapobiegający rozprzestrzenianiu zakażeń
Mgr Beata Zalewska
Gabinet stomatologiczny jest specyficznym podmiotem leczniczym. Większość wykonywanych zabiegów cechuje się wysoką inwazyjnością. Naruszana jest ciągłość tkanek pacjenta. Pojawiają się ślina, krew, a tym samym mikroorganizmy, również chorobotwórcze, które stanowią wysokie ryzyko zakażenia pacjenta i personelu. W związku z tym dekontaminacja powierzchni w gabinecie jest czynnością bardzo ważną i nie należy jej lekceważyć. W różnych badaniach dowiedziono, że nawet pojedynczy kontakt skóry rąk z zainfekowaną powierzchnią może przyczyniać się do przenoszenia czynnika zakaźnego. Staphylococcus aureus w 100 proc. przypadków, rhinowirusy w 61 proc. przypadków są przenoszone z powierzchni na skórę, łatwo też przenosi się Escherichia coli, Salmonella spp.[1]
Źródła zakażeń i drogi przenoszenia drobnoustrojów
Powierzchnie czyste w widoczny sposób, czyli bez dostrzegalnych zanieczyszczeń, niekoniecznie muszą być czyste pod względem mikrobiologicznym i mogą stanowić rezerwuar czynników zakaźnych. Należy pamiętać, że mikroorganizmy są w stanie przetrwać na powierzchniach nawet kilka miesięcy.[1] Źródłem zakażeń w gabinecie stomatologicznym jest pacjent, personel, powierzchnie, narzędzia. Drogami przenoszenia są drogi: krwiopochodna, powietrzno-kropelkowa, kontaktu bezpośredniego, kontaktu pośredniego za pośrednictwem skontaminowanych rąk i powierzchni. Kontaminacja powierzchni odbywa się wieloma drogami. Najważniejszą i najczęstszą są ręce personelu oraz pacjentów. Inną, ale równie niebezpieczną jest droga powietrzna z zawieszonym bioaerozolem. Powstaje on w trakcie zabiegu w jamie ustnej pacjenta. Narzędzia obrotowe umożliwiają unoszenie i przenoszenie cząstek w powietrzu na duże odległości. Najbardziej zanieczyszczone jest bliskie otoczenie lekarza, asysty i pacjenta.[2] Dekontaminacja powierzchni gabinetu stomatologicznego stanowi bardzo ważny element doprowadzający do przerwania dróg szerzenia się zakażeń mogących być zagrożeniem dla pacjenta i personelu.
Podział pomieszczeń podmiotu leczniczego na strefy higieniczne
Przed przystąpieniem do dekontaminacji powierzchni przydatna jest znajomość stref higienicznych podmiotu leczniczego. Ułatwia to wybór odpowiedniej procedury dostosowanej do zagrożenia mikrobiologicznego.
- Strefa IV – pomieszczenia wymagające najwyższego poziomu higieny oraz czystości bakteriologicznej: gabinety zabiegowe, sale operacyjne, sale przygotowania personelu, sterylizatornia, laboratorium analityczne i mikrobiologiczne, dział farmacji szpitalnej, środki transportu wewnętrznego, windy, brudowniki, magazyn brudnej bielizny, sanitariaty i łazienki.
- Strefa III – pomieszczenia wymagające częstej dezynfekcji: gabinety lekarskie, pracownie RTG, USG, punkty pielęgniarskie.
- Strefa II – pomieszczenia wymagające okresowej dezynfekcji: sale chorych, nie dotyczy to gabinetu stomatologicznego, więc strefy II w gabinecie stomatologicznym nie wyróżnia się.
- Strefa I – pomieszczenia wymagające mycia, czyszczenia bez konieczności dezynfekowania: pomieszczenia socjalne, administracyjne, szatnie personelu, korytarze, hole, klatki schodowe, poczekalnie.[3]
