Zarządzanie praktyką

Błądzą wszyscy (ale nie ja)… – o iluzji obiektywizmu

Mariusz Oboda
Aleksandra Brońska-Jankowska

OBODA Group

Adres do korespondencji:

Aleksandra Brońska-Jankowska

e-mail: aleksandrabronska@oboda.pl

Tel. 666 036 115

W artykule autorzy odnieśli się do pojęcia naiwnego realizmu – tendencji myślenia, która każe nam uznać, że nasz punkt widzenia jest obiektywny, właściwy. Na przykładach zilustrowano to zjawisko oraz odniesiono się do badań z dziedziny psychologii społecznej, które potwierdzają ów fenomen. Opisano także powiązane zjawiska społecznej psychologii: efekt fałszywej powszechności oraz egotyzm atrybucyjny.

„Słuchajcie, czym waszym zdaniem różni się mądrość od inteligencji?”, zapytała pewnego dnia jedna z koleżanek z naszego zespołu psychologów.

Niewinne z pozoru pytanie przerodziło się w interesującą, intensywną dyskusję. Intuicja i doświadczenie psychologiczne sprawiło, że nikt z nas nie miał wątpliwości: wszyscy wiedzieliśmy, że nie można tych pojęć utożsamić. Nie każdy wyspecjalizowany inżynier zasługuje na miano mądrego (choć nikt zapewne nie odmówiłby mu inteligencji), a spora część osób, które nie mają wysokich stanowisk czy tytułów naukowych, cieszy się poważaniem – ludzie ich słuchają i cenią ich zdanie. Nie bylibyśmy sobą, gdybyśmy poprzestali na rozmowie. Postanowiliśmy zgłębić temat i sięgnąć do literatury. Tym sposobem odkryliśmy niezwykle ciekawą i inspirującą książkę, która potwierdziła i wskazała kolejne dowody na to, że treści przekazywane podczas naszych szkoleń rozwojowych mają sens i naukowe podstawy. Dwaj uznani psychologowie – Thomas Gilovich i Lee Ross – wykonali ogromną pracę. Zebrali i zsyntetyzowali najważniejsze, najbardziej znaczące odkrycia i osiągnięcia psychologii społecznej – dziedziny, w której od lat naukowo pracują.

W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przedstawić wnioski i – często niezwykle pomysłowe – badania psychologów społecznych, których zrozumienie może pomóc lepiej radzić sobie w relacjach osobistych oraz zawodowych, wspierać potencjał rozwoju (np. twoich dzieci) czy z większą świadomością i ostrożnością podchodzić do reklamy, a także marketingowych zabiegów. I znów – nie sposób zamknąć się w jednym tekście. W tym wydaniu skupimy się na filarze, który jest podstawą „psychomądrego” podejścia do ludzi – iluzji obiektywizmu. W kolejnym tekście odniesiemy się do badań i wniosków, które mogą pomóc lepiej rozumieć innych. Jednocześnie zachęcamy do lektury całej książki – warto.

Najważniejsza różnica między mądrością a inteligencją – piszą Gilovich i Ross – polega na tym, że ta pierwsza wymaga przenikliwości i skuteczności w postępowaniu z ludźmi. (…) Człowiek może być bystry, nawet jeśli nie najlepiej sobie radzi w kontaktach z ludźmi, ale twierdzenie, że ktoś jest mądry, nie ma sensu, jeśli ta osoba nie ma wyczucia w relacjach z innymi, nie rozumie ich nadziei, lęków, dążeń, namiętności. (…) Nie możesz być mądrym człowiekiem, nie mając mądrego podejścia do ludzi”.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Świat, jaki jest, każdy widzi… – o iluzji obiektywizmu

Jedziesz samochodem z prędkością 60 km/h (przy ograniczeniu do 50 km/h). Co myślisz o kierowcach, którzy jadą szybciej? A co o [...]

Efekt fałszywej powszechności

To przyczyna wielu nieporozumień, frustracji i trudności komunikacyjnych. Ludzie często są przekonani, że większość osób w społeczeństwie podziela ich opinie, przekonania, [...]

Egotyzm atrybucyjny

To zjawisko znane od dawna. Ludzie przypisują sobie zasługi za odniesione sukcesy i wyjaśniają je w kategoriach osobistych zalet: talentu, pracowitości, [...]

Kto jest lepszy?

Może wydawać się to nieprawdopodobne, ale zostało potwierdzone w licznych badaniach: oceniamy siebie jako lepszych niż przeciętnie pod względem niemal każdej [...]

Podsumowanie

Abraham Lincoln powiedział kiedyś: „Nie lubię tego człowieka. Muszę go lepiej poznać”.

Do góry