Diagnostyka
Badania laboratoryjne w gabinecie stomatologicznym – witamina D
Dr n. med. Irena Duś-Ilnicka1
Anna Szczygielska2
Prof. dr hab. med. Małgorzata Radwan-Oczko3
Lekarze dentyści na wielu obszarach pracy klinicznej coraz częściej sięgają po nowoczesne zdobycze diagnostyki laboratoryjnej, a rutynowe oznaczenia parametrów krwi wspomagają diagnozowanie pacjentów. Przedstawiamy czytelnikom pierwszą z cyklu publikacji dotyczących zastosowania i interpretacji badań laboratoryjnych w codziennej praktyce lekarza dentysty. Niniejszy artykuł omawia techniczne aspekty pobierania krwi do oznaczenia witaminy D, zastosowanie tego parametru w ocenie stanu klinicznego, a także biochemiczny obrót witaminy D w organizmie ludzkim.
Niedobór witaminy D jest aktualnym i ważnym tematem zdrowia populacji w każdym wieku. Stwierdzono powiązanie niskiego stężenia tej witaminy z wieloma patologiami ogólnoustrojowymi o ostrym i przewlekłym przebiegu:
- chorobami autoimmunologicznymi,
- chorobami infekcyjnymi,
- chorobami serca,
- nowotworami złośliwymi,
- chorobami neurologicznymi,
- cukrzycą.[1,2]
Powiązanie stężenia witaminy D ze stanem zdrowia jamy ustnej jest również poddawane analizie i ocenie w wielu badaniach naukowych. Zwraca się uwagę na korzystne działanie witaminy D jako czynnika przeciwzapalnego w aspekcie zdrowia jamy ustnej. Omawiana jest zależność stężenia witaminy D w surowicy krwi pacjentów z ryzykiem próchnicy zębów, wpływem witaminy D na stan przyzębia i utratę kości wyrostka zębodołowego, osteointegrację implantów, powiązanie zależności jej stężenia z obecnością liszaja płaskiego oraz raka błony śluzowej jamy ustnej.[3-7]
Wpływ prozdrowotnego działania witaminy D na jamę ustną wiązany jest również z możliwością jej działania stymulującego wytwarzanie peptydów przeciwdrobnoustrojowych. Ponadto przypuszcza się, że witamina D ze względu na bezpośrednie powiązanie z homeostazą wapnia, może mieć wpływ na zmniejszenie liczby utraconych zębów oraz redukcję kości wyrostka zębodołowego. Pojawiają się doniesienia, że jej niedobór może wpływać nie tylko na niską gęstość mineralną kości i osteopenię, ale może również powodować progresję przewlekłych chorób zapalnych przyzębia.[8] Te niejednoznaczne wyniki badań dzielą środowisko lekarzy dentystów na zwolenników i przeciwników monitorowania stężenia witaminy D i jego wpływu na stan tkanek jamy ustnej. Brak jest wieloośrodkowych i randomizowanych badań potwierdzających jednoznaczny związek między niedoborem witaminy D, obrotem kostnym i innymi schorzeniami jamy ustnej.
W związku z tym istotne wydaje się zainteresowanie lekarzy dentystów tematyką diagnostyki laboratoryjnej stężenia witaminy D. Na podstawie doniesień naukowych w pracy została przedstawiona aktualna wiedza dotycząca witaminy D – z zakresu nauk pods...
