Program edukacyjny
Błędy i powikłania w stanach nagłych w endodoncji
Lek. dent. Aleksandra Krzymińska1
Dr n. med. Adrianna Adamek-Mrozowska2
Dr n. med. Aleksandra Palatyńska-Ulatowska3
W artykule opisano najczęściej występujące błędy i powikłania podczas udzielania pierwszej pomocy w stanach nagłych w endodoncji. Omówiono ich konsekwencje oraz sposoby zapobiegania im. Zwrócono szczególną uwagę na prawidłową diagnostykę, współczesne podejście do zapaleń miazgi oraz podkreślono wagę nowych zaleceń Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków w procedurach endodontycznych. Omówiono również temat przepchnięć podchlorynu sodu podczas leczenia endodontycznego.
Procedura udzielania pierwszej pomocy w endodoncji jest jedną z podstawowych czynności, które lekarze stomatolodzy wykonują w swojej praktyce. Uważa się, że bóle pochodzenia endodontycznego stanowią około 60 proc. wszystkich dolegliwości bólowych. Spośród nich tzw. endodontyczne stany nagłe występują w ok. 90 proc. przypadków.[1,2] Pacjenci z bólem pojawiają się najczęściej w gabinecie stomatologicznym bez uprzedzenia, oczekują szybkiego przyjęcia i zapewnienia natychmiastowej ulgi. Presja czasu i stres, z którymi boryka się w takiej sytuacji lekarz stomatolog, mogą wpływać niekorzystnie na podejmowane przez niego decyzje diagnostyczne oraz wykonywane procedury, a także sprzyjają wystąpieniu powikłań.
Pierwszy etap udzielania pomocy
Stan nagły w endodoncji charakteryzuje się silnym bólem, któremu w niektórych przypadkach towarzyszy obrzęk. Dyskomfort, który odczuwa pacjent, bywa tak silny, że uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności i zaburza jakość życia. W takiej sytuacji zadanie lekarza to natychmiastowa diagnostyka i leczenie, co określamy mianem udzielania pierwszej pomocy.
W tym celu należy przeprowadzić wszystkie badania diagnostyczne niezbędne do postawienia właściwej diagnozy. Częstym błędem na tym etapie jest badanie niedokładne. Skrupulatny wywiad ogólny i bólowy wraz z wynikami badań klinicznych (testy diagnostyczne – badanie żywotności, test na perkusję i nagryzanie, badanie palpacyjne, ocena przyzębia, analiza zdjęć RTG) stanowią podstawę do różnicowania przyczyny bólu. Może mieć on etiologię zębopochodną (zapalenia miazgi lub tkanek okołowierzchołkowych) lub niezębopochodną (zawał mięśnia sercowego, neuralgie).
Brak lub źle wykonane RTG uniemożliwia postawienie prawidłowego rozpoznania. Wewnątrzustne zdjęcie zębowe dostarcza wielu informacji, m.in. o stanie i ilości tkanek twardych w obrębie korony i części korzeniowej zęba, o obecnej próchnicy, zmianach...
Postępowanie i rola znieczulenia
W kolejnym etapie udzielania pierwszej pomocy w stanach nagłych ważne jest właściwe postępowanie z tkankami twardymi zęba, tj. dokładne usunięcie zmian próchnicowych i/lub przygotowanie zęba do leczenia kanałowego (ryc. 1, 2). Niewykonanie prawidł...
