Program edukacyjny
Kontrola transmisji SARS-CoV-2 w gabinecie stomatologicznym
Dr n. med. Agnieszka Machul-Żwirbla
Potwierdzenie w dniu 4 marca 2020 roku pierwszego przypadku zakażenia SARS-CoV-2 w Polsce pociągnęło za sobą szereg zmian w funkcjonowaniu placówek medycznych, w tym gabinetów stomatologicznych. Epidemia choroby wywoływanej przez tego wirusa, tj. COVID-19, rozpoczęła się w Wuhanie w Chinach w grudniu 2019 roku i w krótkim czasie stała się poważnym wyzwaniem dla zdrowia publicznego nie tylko Chin, ale także krajów na całym świecie, w tym Polski.
Odpowiedzialny za pandemię SARS-CoV-2 to wirus RNA należący do β-koronawirusów zakażających głównie układ oddechowy, żołądkowo-jelitowy i nerwowy. Nazwa tego patogenu związana jest z wywoływanym przez niego ciężkim zespołem niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2 – severe acute respiratory syndrome coronavirus-2). SARS-CoV-2 wykorzystuje tę samą ścieżkę wnikania do komórki co SARS-CoV, tj. za pośrednictwem receptora komórkowego konwertazy angiotensyny dwa (ACE2 – angiotensin converting enzyme 2).
Komórki ACE2+ są obecne w dużej ilości w drogach oddechowych, a także wykazano ich morfologiczną zgodność z komórkami nabłonka gruczołów ślinowych w jamie ustnej człowieka. Z uwagi na fakt, że wirus ten może rozprzestrzeniać się drogą powietrzno-kropelkową, ale także przez kontakt bezpośredni i wektory mechaniczne, zalecane jest szczególne zachowanie procedur profilaktyki i higieny. Niezwykłym problemem jest dużo szybsze rozprzestrzenianie się SARS-CoV-2 w porównaniu z dwoma innymi β-koronawirusami (SARS-CoV i MERS-CoV), a także jego długa przeżywalność na powierzchni nieożywionej (od 2 do 9 godzin, w zależności od podłoża) oraz poza organizmem nosiciela (nawet do 3 dni). W związku z powyższym wdrożenie odpowiednich procedur jest konieczne w celu kontroli transmisji tego wirusa. Niniejsza praca stanowi podsumowanie aktualnych zaleceń dotyczących funkcjonowania gabinetów stomatologicznych w trakcie epidemii SARS-CoV-2 w Polsce.
Drogi transmisji koronawirusa w gabinecie stomatologicznym
Specyfika pracy w gabinecie stomatologicznym wiąże się z wysokim ryzykiem zakażenia SARS-CoV-2. Wynika to w głównej mierze z:
- bezpośredniej komunikacji lekarza dentysty z pacjentem,
- częstego narażenia na kontakt ze śliną, krwią i innymi płynami ustrojowymi,
- posługiwania się ostrymi narzędziami.
Koronawirus może być przenoszony w gabinecie stomatologicznym również poprzez:
- wdychanie powietrza, w którym ma szansę pozostawać zawieszony przez długi czas,
- kontakt błony śluzowej spojówki, nosa lub jamy ustnej z aerozolem zawierającym ten mikroorganizm, wytwarzanym przez zakażonych pacjentów w trakcie mówienia bądź kaszlu bez maski,
- pośredni kontakt z zanieczyszczonymi instrumentami lub powierzchniami.[1,2]
