Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Stany Nagłe” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Tamponada serca

Maciej Grabowski

Klinika Wad Nabytych Serca Instytutu Kardiologii w Warszawie

Wstęp

Definicja, częstość występowania, etiologia

Tamponada serca jest zespołem objawów klinicznych wywołanych nadmiernym nagromadzeniem płynu w worku osierdziowym, co prowadzi do wzrostu ciśnienia śródosierdziowego, ograniczenia napełniania komór, a w rezultacie do spadku rzutu serca. Tamponada jest stanem zagrożenia życia, nieleczona prowadzi do zgonu (tamponada → wstrząs kardiogenny → rozkojarzenie elektromechaniczne).

! Objawowa tamponada jest stanem zagrożenia życia. W trybie natychmiastowym należy wykonać echokardiografię i nakłucie osierdzia. Pozostałe badania diagnostyczne można zlecić dopiero po odbarczeniu osierdzia i stabilizacji stanu hemodynamicznego pacjenta.

W populacji USA częstość występowania tamponady szacuje się na 2/100 tys. Prawie 2% ran klatki piersiowej jest powikłanych tamponadą serca. W populacji młodych dorosłych najczęstszą przyczyną tamponady jest uraz klatki piersiowej lub powikłania zakażenia HIV, wśród starszych – powikłania choroby nowotworowej lub niewydolności nerek.

Przyczyny nagromadzenia płynu w worku osierdziowym

• najczęstsza – choroby nowotworowe (rak płuca, przerzuty nowotworowe do osierdzia)

• wysiękowe zapalenia osierdzia:

– zakażenia wirusowe (HIV, wirusy grypy, paragrypy, CMV, Coxsackie i inne)

– bakteryjne zapalenie osierdzia, zapalenia grzybicze

– choroby tkanki łącznej (toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie skórno-mięśniowe)

– powikłania radioterapii

– mocznicowe zapalenie osierdzia

! Należy pamiętać o gruźlicy. Należy pamiętać o powikłaniach AIDS.

• powikłania przezskórnych zabiegów na naczyniach wieńcowych (rozwarstwienie, perforacja naczynia)

• powikłania po zabiegach ablacji ognisk arytmogennych i dodatkowych dróg przewodzenia

• powikłania po przeznaczyniowych zabiegach wewnątrzsercowych

• powikłania po operacjach kardiochirurgicznych (zespół po perikardiotomii)

• powikłania pozawałowe (zespół Dresslera, pęknięcie wolnej ściany lewej komory)

• tętniak rozwarstwiający aorty, uraz klatki piersiowej (rany kłute, silne urazy tępe)

• jatrogenne powikłania biopsji szpiku, implantacji układu stymulującego (wykorzystanie elektrod wkrętkowych wiąże się z wysokim ryzykiem), założenia wkłucia centralnego, nakłucia osierdzia

• powikłania po operacjach przełyku.