Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Stany Nagłe” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Udar mózgu

Halina Sienkiewicz-Jarosz

I Klinika Neurologiczna Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Wstęp

Definicja

Udar mózgu to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenia czynności mózgu, utrzymujące się >24 h (o ile wcześniej nie spowodują zgonu albo nie wycofają się po leczeniu trombolitycznym), bez innej przyczyny niż naczyniowa.

Przemijający napad niedokrwienny (TIA – transient ischemic attack) może mieć takie same objawy jak udar, w TIA ustępują one jednak w ciągu 24 h. Aktualnie rozważa się zmianę definicji TIA jako incydentu przemijającego niedokrwienia mózgu, w którym objawy utrzymują się krócej niż godzinę. Podejrzenie TIA wymaga również pilnej hospitalizacji, wykonania neuroobrazowania i badań laboratoryjnych (podobnie jak w udarze mózgu), ponieważ u około 10% osób z TIA dochodzi do udaru w ciągu 48 h.

Etiologia i podział

Udary niedokrwienne stanowią około 80% wszystkich udarów. Przyczyny to:

  • miażdżyca dużych naczyń
  • zator sercowo-naczyniowy
  • choroba małych naczyń mózgowych (udar lakunarny)
  • rozwarstwienie tętnic
  • zapalenia naczyń mózgowych
  • zaburzenia krzepnięcia (zespół antyfosfolipidowy, trombofilia)
  • choroby uwarunkowane genetycznie (CADASIL – cerebral autosomal dominant arteriopathy with subcortical infracts and leukoencephalopathy, choroby mitochondrialne, anemia sierpowatokrwinkowa)
  • infekcje (zapalenie opon, HIV)
  • inne.

Udary krwotoczne u rasy białej stanowią 10-17% wszystkich udarów, 80-85% to krwotoki pierwotne. Ich przyczyną są najczęściej:

  • nadciśnienie (czynnik sprawczy w ponad 50% przypadków)
  • angiopatia amyloidowa i inne arteriopatie (30%).

Charakter wtórny ma 15-20% udarów krwotocznych, a przyczynami są:

  • udar niedokrwienny
  • powikłania leczenia trombolitycznego
  • koagulopatie wrodzone lub wpływ leków antyagregacyjnych lub przeciwzakrzepowych
  • tętniaki (częściej powodują krwotoki podpajęczynówkowe) i inne anomalie tętniczo-żylne
  • zakrzepica żył mózgowia (ukrwotocznienie z przekrwienia)
  • guzy mózgu
  • zapalenie naczyń
  • infekcje ośrodkowego układu nerwowego
  • urazy
  • stosowanie środków sympatykomimetycznych (amfetamina, kokaina).