Informacje podstawowe

Ośrodkowy układ nerwowy dziecka w chwili narodzin jest niedojrzały, co powoduje zwiększoną podatność na występowanie drgawek oraz ich niepełną manifestację kliniczną. Z tego względu rozpoznawanie napadów jedynie na podstawie objawów klinicznych jest trudne i prowadzi zarówno do nadrozpoznań, jak i do przeoczania drgawek.

Tymczasem drgawki należą do stanów nagłych. Zwykle spowodowane są poważnymi chorobami lub błędami w żywieniu pozajelitowym. W większości przypadków drgawki noworodkowe są objawowe, sporadycznie padaczka może ujawnić się od pierwszego miesiąca życia.

Definicja

Drgawki noworodkowe to napadowe, powtarzające się stereotypowe zdarzenia, zwykle subtelnie wyrażone i dlatego trudne do odróżnienia od fizjologicznych zachowań noworodka. Spowodowane są nieprawidłową czynnością bioelektryczną mózgu.

Epidemiologia

Drgawki występują u 1,5–3 noworodków na 1000 żywych urodzeń. Wśród noworodków z bardzo małą urodzeniową masą ciała zaburzenie występuje z częstością 57–130 na 1000 żywych urodzeń.

Podział

Podział drgawek według M. Schera:

• drgawki subtelne

– objawy oczne

– napadowe mruganie

– napadowy oczopląs

– przetrwałe nieprawidłowe ustawienie gałek ocznych ku górze lub do boku

– ufiksowanie wzroku bez mrugania

– ruchy policzków, warg, języka przypominające mlaskanie, ssanie, żucie, wysuwanie języka

– sekwencje ruchowe kończyn – ruchy kończyn przypominające pływanie, boksowanie, jazdę na rowerze (pedałowanie)

– złożone ruchy bezcelowe – epizody nagłego wybudzenia z niepokojem ruchowym i krzykiem

• drgawki motoryczne

– kloniczne

– jednoogniskowe

– wieloogniskowe

– toniczne

– ogniskowe

– uogólnione

– miokloniczne

– zgięciowe

• napadowe objawy wegetatywne – współwystępują z około 35% drgawek subtelnych, czasem z drgawkami motorycznymi; są to napadowo występujące

– zmiany rytmu serca, liczby oddechów lub wartości ciśnienia tętniczego

– ślinienie

– zmiany szerokości źrenic

– bezdech (sporadycznie występuje jako izolowany napad).

Najczęstszą postacią drgawek noworodkowych są drgawki subtelne, wśród nich objawy oczne.

Wyróżnia się jeszcze drgawki elektrograficzne, czyli napadowe wyładowania bioelektryczne w zapisie EEG bez towarzyszących drgawek klinicznych. Wskazane jest rozważenie leczenia farmakologicznego.

Bioelektryczny stan drgawkowy to czynność napadowa EEG utrzymująca się dłużej niż przez 50% godzinnego zapisu. Wymaga leczenia farmakologicznego.

Etiologia

Do czynników etiologicznych drgawek noworodkowych zaliczają się: