Wstęp

Zasadowica oddechowa to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej będące konsekwencją hiperwentylacji pęcherzykowej prowadzącej do hipokapnii, która powoduje wzrost pH krwi, jeżeli nie zostanie wyrównana zmniejszeniem reabsorpcji wodorowęglanów w cewkach nerkowych. Hipokapnia rozwija się, gdy płuca usuwają nadmierną w stosunku do produkcji tkankowej ilość CO₂. Zaburzenie ma charakter ostry bądź przewlekły, przy czym zdecydowanie częstsza jest postać ostra. Zasadowica oddechowa występuje w przebiegu wielu chorób, zwłaszcza ciężkich schorzeń płuc, układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Definicja

Zasadowica oddechowa jest następstwem spadku pCO₂ <34 mmHg wywołanego przez hiperwentylację o różnej etiologii. Jeżeli nie zostanie wyrównana – doprowadza do wzrostu pH krwi >7,45.

Epidemiologia

Częstość występowania zasadowicy oddechowej jest trudna do oszacowania. Najczęściej rozwija się u chorych w ciężkim stanie klinicznym, sztucznie wentylowanych za pomocą respiratora.

Etiologia i postacie kliniczne

Ostra zasadowica oddechowa związana z nagłą hiperwentylacją ma bardzo zróżnicowaną etiologię. Przyczyny ostrej zasadowicy oddechowej przedstawiono w tabeli 1, a przyczyny przewlekłej zasadowicy oddechowej w tabeli 2.

Ostra zasadowica oddechowa jest skutkiem gwałtownego obniżenia pCO₂ i podwyższenia pH krwi i rozwija się w ciągu kilku minut. Przewlekła występuje, gdy trwająca parę godzin utrata pCO₂ powoduje kompensacyjny wzrost wydalania HCO₃^– z moczem i zmniejszenie wydalania jonów H⁺. Ze względu na stopień kompensacji wyróżnia się zasadowicę oddechową niewyrównaną, częściowo wyrównaną i wyrównaną.

Naturalny przebieg zasadowicy oddechowej

W reakcji na hipokapnię organizm uruchamia mechanizmy wyrównawcze w celu przywrócenia prawidłowego pH krwi. W ostrej zasadowicy oddechowej na każde 10 mmHg spadku pCO2 organizm odpowiada spadkiem HCO3– o ok. 2,0 mmol/l, w czym uczestniczą wewnątrz...