Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Nefrologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Pierwotne kłębuszkowe zapalenia nerek

Zbigniew Hruby

Poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek

Poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek jest tradycyjnie zaliczane do pierwotnych kłębuszkowych zapaleń nerek (KZN) i jest zapoczątkowywane przez antygeny drobnoustrojów wywołujących infekcję. Organizm gospodarza wytwarza przeciw nim przeciwciała, a powstające miejscowo w kłębuszku lub w krwiobiegu kompleksy immunologiczne wywołują reakcję zapalną w kłębuszkach nerkowych.

Zapalenie kłębuszków nerkowych może być wywołane przez różne bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki. O rodzaju i nasileniu wywołanej glomerulopatii decydują właściwości antygenów drobnoustroju i ich powinowactwo oraz intensywność odpowiedzi immunologicznej, zależna m.in. od czynników genetycznych. W tabeli 1 wymieniono najczęstsze typy kłębuszkowego zapalenia nerek w zależności od rodzaju wywołujących je infekcji.

Epidemiologia

Popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek

Ta postać może występować sporadycznie lub epidemicznie (gdy zapadalność przekracza 10% narażonej populacji). Zachorowania zdarzają się częściej w regionach wiejskich i w krajach tropikalnych. Zwykle dotyczą dzieci, zwłaszcza chłopców między 5 a 8 rokiem życia.

Kłębuszkowe zapalenie nerek w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia

Kłębuszkowe zapalenie nerek rozwija się u co piątego pacjenta z ostrym zapaleniem wsierdzia. Patogenem jest najczęściej gronkowiec złocisty.

Kłębuszkowe zapalenie nerek u chorych z zakażonymi zastawkami komorowo-przedsionkowymi

Zakażenie odbarczających wodogłowie połączeń komory mózgu z przedsionkiem serca (zwykle gronkowcowe) zdarza się w 30% przypadków, a kłębuszkowe zapalenie nerek na tym tle rozwija się u około 5% chorych. Jest powikłaniem późnym, rozwija się średnio po 0,3-4,5 latach od zabiegu neurochirurgicznego.

Kłębuszkowe zapalenie nerek wikłające ropnie

Glomerulopatia jest rzadkim powikłaniem ropni trzewnych, płucnych, ropniaków opłucnej, ropni okołowierzchołkowych zębów, ropnych zapaleń kości, mnogich ropni skóry i zakażonych protez naczyniowych.

Kłębuszkowe zapalenie nerek w przebiegu innych infekcji bakteryjnych

Kłębuszkowe zapalenie nerek występuje u 8% noworodków z kiłą wrodzoną, a także u chorych z wtórną kiłą nabytą. Opisywano także pojedyncze przypadki u chorych na dur brzuszny, przewlekłą salmonellozę i trąd.

Patogeneza

Za uszkadzanie kłębuszków w rozplemowym poinfekcyjnym kłębuszkowym zapaleniu nerek odpowiadają głównie kompleksy immunologiczne. W zależności od rozmiarów ładunku elektrostatycznego i zdolności wiązania składników dopełniacza mogą osadzać się w kłębuszku lub są eliminowane z krążenia przez receptory błonowe erytrocytów i układ siateczkowo-śródbłonkowy.