Wstęp

Nowotwory jąder wywodzą się w zdecydowanej większości z komórek rozrodczych, zarodkowych lub śródmiąższowych jąder. Objawiają się bezbolesnym powiększeniem jądra i jego wzmożoną spoistością, a w zaawansowanej fazie przerzutami do okolicznych i odległych węzłów chłonnych. Niektóre z nich powodują objawy przedwczesnego dojrzewania lub ginekomastię.

Epidemiologia

Nowotwory jądra stanowią 1-2% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 4-10% nowotworów układu moczowego. Obserwuje się trzy szczyty zachorowalności: w wieku dziecięcym, w przedziale 20-40 lat oraz około 60 r.ż. W grupie wiekowej 20-35 lat są to najczęstsze nowotwory u mężczyzn. Średnia wieku chorych to 25 lat. W Polsce odnotowuje się około 900 przypadków rocznie. W 1-3% przypadków nowotwór rozwija się w obu jądrach. Około 90-95% nowotworów wywodzi się z komórek zarodkowych lub rozrodczych, a 5% – z komórek zrębu lub z komórek Leydiga.

Etiopatogeneza

Do rozwoju nowotworu jądra predysponują:

• niezstąpienie jądra
• dysgenezja gonad
• zespół Klinefeltera
• nowotwór jądra w wywiadzie rodzinnym
• nowotwór w drugiej gonadzie (także carcinoma in situ)
• niepłodność
• (prawdopodobnie) zakażenie HIV.

Niezstąpienie jądra jako przyczyna nowotworu

• Wnętrostwo jest przyczyną 6-12% przypadków nowotworu jądra.
• Około 20% guzów powstaje w przeciwstawnym jądrze znajdującym się w mosznie. Sugeruje to znaczenie dysgenezji gonad w ich patogenezie.
• U 5-20% mężczyzn po orchidopeksji z powodu wnętrostwa rozwija się nowotwór w jądrze sprowadzonym do moszny.
• Ekspozycja płodu męskiego na egzogenne estrogeny stosowane przez matki w okresie ciąży może powodować wnętrostwo i dysgenezję gonad.

Urazy

Urazy nie zwiększają ryzyka nowotworu jądra.

Patomorfologia

Zgodnie z klasyfikacją WHO wyróżnia się nowotwory jądra:

• wywodzące się ze sznurów płciowych lub podścieliska (guz z komórek Leydiga, androblastoma, guz z komórek Sertolego, ziarniszczak, gonadoblastoma)
• zawierające elementy zarodkowe i sznurów płciowych
• inne rzadkie (gruczolakorak, guzy z pozostałości nadnercza i mezenchymalne)
• układu chłonnego lub krwiotwórczego
• przerzutowe.