Wstęp

Wiek jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Do pozostałych należą: uwarunkowania genetyczne i środowiskowe, otyłość i insulinooporność, choroby współwystępujące i leki. Częstość występowania cukrzycy u osób w podeszłym wieku w Europie wynosi w zależności od badanej populacji 10-30%. Osoby starsze chorujące na cukrzycę 2-3-krotnie częściej niż rówieśnicy bez cukrzycy zgłaszają się do ambulatorium lub są hospitalizowane, a czas spędzany przez nie w szpitalu jest prawie 2-krotnie dłuższy. Śmiertelność chorych na cukrzycę jest większa niż osób bez cukrzycy. Główną przyczyną jest zwiększona liczba zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych. Dodatkowo wśród osób bez cukrzycy śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych jest wyższa u mężczyzn niż u kobiet, jednak w grupie chorych na cukrzycę różnica ta zaciera się. Leczenie cukrzycy u osób starszych jest dużym wyzwaniem z powodu częstego współwystępowania:

• chorób towarzyszących
• kłopotów z poruszaniem się
• zaburzeń widzenia
• zaburzeń poznawczych
• zaburzeń pamięci
• obniżenia nastroju.
  
  

W rozdziale omówiono związane z wiekiem zaburzenia sprzyjające nieprawidłowej gospodarce węglowodanowej oraz trudności w rozpoznawaniu i leczeniu cukrzycy.

Epidemiologia

Wiek a zjawiska prowadzące do nietolerancji glukozy

Za stopniowe pogarszanie się wraz z wiekiem gospodarki węglowodanowej odpowiada narastająca insulinooporność i postępujące pogarszanie wydzielania insuliny. Tolerancja glukozy zaczyna się pogarszać już po 20 r.ż. Glikemia na czczo wzrasta co dekadę o ok. 1-2 mg/dl (0,05-0,11 mmol/l), natomiast w 1 i 2 godzinie doustnego testu tolerancji glukozy o 5,5-12,5 mg/dl (0,3-0,7 mmol/l). Zachodzący z wiekiem wzrost stężenia glukozy jest większy u kobiet niż u mężczyzn.

Wiek a częstość cukrzycy

Dane z USA

Zapadalność na cukrzycę wzrasta od wczesnej dojrzałości. Powoduje to, że w kolejnych grupach wiekowych wzrasta również częstość cukrzycy. W pierwszym z serii wieloośrodkowych badań NHANES, prowadzonym w USA w latach 1988-94, stwierdzono, że cukrzyca występuje u 5,9% osób powyżej 20 r.ż. i aż u 15% powyżej 60 r.ż. Podobne trendy dotyczyły częstości nieprawidłowej glikemii na czczo: stwierdzono ją u 14,4% osób w całej populacji dorosłych i u 33,6% osób po 60 r.ż. Częstość występowania cukrzycy była podobna u obu płci.

W badaniu NHANES z lat 1999-2000 wykazano trend w kierunku wcześniejszych zachorowań na cukrzycę niż w badaniach z lat 1988-94: średni wiek rozpoznania cukrzycy wynosił 46 wobec 52 lat.