WSTĘP

W ciągu ostatnich 20 lat w wyniku postępu, jaki dokonał się w leczeniu zachowawczym, a zwłaszcza terapii jodem promieniotwórczym, wskazania do leczenia chirurgicznego chorób tarczycy uległy znacznemu ograniczeniu, zwłaszcza w grupie chorych z nadczynnością tarczycy. Nadal jednak leczenie to odgrywa istotną rolę w przypadku wola guzkowego obojętnego; jest również postępowaniem z wyboru u chorych na raka tarczycy.

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

WSKAZANIA DO OPERACJI

Wole guzkowe nadczynne

Wskazaniami do leczenia chirurgicznego chorych z nadczynnością tarczycy spowodowaną wolem wieloguzkowym nadczynnym, jak i pojedynczym guzem autonomicznym, są:

• duże wole (>60 ml) z objawami ucisku na narządy sąsiednie
• guzy o objętości >30 ml
• rozpoznanie lub podejrzenie nowotworu złośliwego – na podstawie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej celowanej (BACC) lub obrazu klinicznego
• brak możliwości leczenia jodem promieniotwórczym z uwagi na niską jodochwytność tarczycy lub obecność dominujących guzów scyntygraficznie „zimnych”
• brak zgody na leczenie jodem promieniotwórczym
• ciąża (jeśli nie można opanować tyreotoksykozy małymi dawkami tyreostatyków – patrz rozdział „Choroby tarczycy a ciąża”)
• konieczność szybkiego uzyskania stanu trwałej eutyreozy (np. przed planowaną ciążą)
• nieskuteczność lub przeciwwskazania do leczenia zachowawczego.

Choroba Gravesa-Basedowa

Chorzy z nadczynnością tarczycy spowodowaną chorobą Gravesa-Basedowa wymagają leczenia chirurgicznego jedynie w szczególnych sytuacjach, takich jak:

• brak jodochwytności tarczycy
• brak zgody na leczenie jodem promieniotwórczym
• współistnienie nowotworu złośliwego tarczycy
• współistnienie umiarkowanej lub ciężkiej orbitopatii tarczycowej (zwłaszcza gdy nie jest możliwe zastosowanie glikokortykosteroidów w ramach osłony leczenia ¹³¹I)
• ciąża z tyreotoksykozą trudną do opanowania leczeniem zachowawczym
• konieczność szybkiego uzyskania stanu trwałej eutyreozy (np. przed planowaną ciążą)
• nieskuteczność lub przeciwwskazania do leczenia zachowawczego.

DIAGNOSTYKA

Stężenia hormonów tarczycy we krwi

U każdego chorego przygotowywanego do operacji usunięcia tarczycy z powodu jej nadczynności należy uzyskać stan eutyreozy lub przynajmniej subklinicznej nadczynności tarczycy. Przed rozpoczęciem leczenia tyreostatycznego oraz w jego trakcie we krwi oznacza się stężenia:

• TSH
• fT₄
• fT₃.

Ultrasonografia

Wykonanie tego badania jest niezbędne przed każdą planowaną operacją tarczycy. Umożliwia ono dokładną ocenę: