Wstęp

Neuropatia należy do najczęstszych powikłań cukrzycy, dolegliwości z nią związane zgłaszają w różnych okresach choroby niemal wszyscy pacjenci. Różni się jednak kilkoma istotnymi cechami od innych klasycznych późnych powikłań cukrzycy. Nasilenie neuropatii nie zależy od czasu trwania cukrzycy, czasami wręcz jej objawy są pierwszym sygnałem choroby. Przebieg neuropatii ma stosunkowo stały charakter, chociaż zdarzają się okresy nasilenia i złagodzenia objawów. Mimo silnych dolegliwości rzadko zagraża życiu, ale może czynić je nie do zniesienia. Choć jest tak powszechna, możliwości terapeutyczne są dużo mniejsze niż w przypadku innych powikłań cukrzycy. Uszkodzenie obwodowego (w tym autonomicznego) układu nerwowego przybiera bardzo zróżnicowane formy, w związku z tym leczenie neuropatii i jej skutków polega na stosowaniu rozmaitych leków.

Definicja

Neuropatią cukrzycową nazywamy kliniczne jawne lub subkliniczne zaburzenia funkcji nerwów obwodowych (w tym także układu autonomicznego), występujące w przebiegu cukrzycy i niemające innych niż cukrzyca przyczyn.

Epidemiologia

Chorobowość

Neuropatia należy do najczęstszych powikłań cukrzycy. Częstość jej występowania waha się w zależności od badanej populacji od 5 do 100%. Tak duży rozrzut jest najprawdopodobniej spowodowany małą precyzją metod diagnostycznych.

Neuropatię rozpoznaje się na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Zgłaszanym przez pacjenta dolegliwościom nie zawsze towarzyszą odchylenia w badaniu przedmiotowym, tzn. chory może odczuwać silne dolegliwości bólowe w dystalnych częściach ciała (głównie w stopach), a czynność obwodowego układu nerwowego w badaniu przedmiotowym może być prawidłowa. Opierając się na wynikach bardziej wnikliwych badań, można stwierdzić, że neuropatia występuje u co najmniej 30-50% chorych na cukrzycę.

Ważną cechą neuropatii jest niewielki związek między jej występowaniem a zaawansowaniem choroby podstawowej. Nierzadko dolegliwości neuropatyczne są pierwszymi zauważanymi przez chorego objawami hiperglikemii. Paradoksalnie jednak zastosowanie leków obniżających glikemię może nasilać dolegliwości w przebiegu neuropatii – zjawisko to obserwowano powszechnie w pierwszych latach stosowania insuliny.

Czynniki ryzyka

Przyczyną neuropatii jest uszkodzenie komórek nerwów obwodowych przez hiperglikemię. Najbardziej wrażliwe są komórki najdłuższe, o największej liczbie przerw w osłonce mielinowej, czyli neurony czuciowe i ruchowe sięgające najbardziej dystalnych c...