Wstęp

Do końca lat 70. ubiegłego wieku spektrum rozpoznawanych zmian torbielowatych trzustki było bardzo wąskie i ograniczało się do torbieli pozapalnych oraz nowotworów śluzowych i surowiczych. W latach 80., głównie dzięki zwiększeniu dostępności do coraz doskonalszych metod obrazowania, zmiany torbielowate w trzustce zaczęto rozpoznawać częściej.

W ostatnich 10 latach dokonał się znaczący postęp w rozpoznawaniu i klasyfikacji torbieli trzustki.

Torbiele w trzustce obecnie dzieli się na:

• proste
• nowotworowe
• pozapalne i pourazowe
• wrodzone
• rzadkie torbiele o różnej etiologii.
  
  

Opinie na temat częstości występowania poszczególnych typów torbieli trzustki ewoluowały w ostatnich latach. Jeszcze do niedawna uważano, że wśród torbieli trzustki przeważają pozapalne torbiele rzekome. Obecnie uważa się, że zdecydowanie dominują torbiele nowotworowe i stanowią ok. 60% torbieli trzustki. W ostatniej dekadzie istotnie zmieniła się też strategia diagnostyczno-terapeutyczna.

Definicja

Torbiel trzustki to patologiczny zbiornik treści płynnej zlokalizowany w trzustce lub bezpośrednio do niej przylegający. Torbiele występują pojedynczo lub mnogo, mają kształt workopodobny i różną średnicę, która może wahać się od kilku milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów.

Klasyfikacje

Podział klasyczny

W zależności od warstwy wyściełającej torbiel od wewnątrz wyróżnia się:

• torbiele prawdziwe
• torbiele rzekome.
  
  

Torbiele prawdziwe są wyścielone nabłonkiem. Torbiele rzekome to takie, których wyściółki nie można określić jako nabłonkowej. Określenie prostego lub rzekomego charakteru torbieli nie zawsze jest możliwe.

Torbiele proste

Wśród torbieli prawdziwych wyróżnia się torbiele proste (retencyjne) – małe, wyścielone prawidłowym nabłonkiem złożonym z komórek przewodów i komórek centroacinarnych. Torbiele proste rozpoznaje się przypadkowo i nie mają one znaczenia klinicznego. Leczenie nie jest konieczne.

Podział kliniczny

Klinicznie torbiele trzustki można podzielić na objawowe i bezobjawowe.

Klasyfikacja w oparciu o cechy patomorfologiczne

Współczesną klasyfikację torbieli trzustki w oparciu o cechy patomorfologiczne wg Basturk i wsp. przedstawia tabela 1.

Charakterystyka różnych typów torbieli

Torbiele nowotworowe

W świetle ostatnich badań najczęstszymi torbielami trzustki są torbiele nowotworowe. W zależności od charakteru płynu wydzielanego do ich światła przez nabłonek nowotworowy torbiele nowotworowe dzieli się na:

• śluzowe
• surowicze.

Torbiele pochodzące z nabłonka przewodów – typ śluzowy