Farmakoterapia

Miejsce kwasu acetylosalicylowego w codziennej praktyce lekarskiej. Co nowego w 2024 roku?

prof. dr hab. n. med. Piotr Dobrowolski

prof. dr hab. n. med. Aleksander Prejbisz

Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Narodowy Instytut Kardiologii Stefana kardynała Wyszyńskiego – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Piotr Dobrowolski

Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia,

Narodowy Instytut Kardiologii Stefana kardynała Wyszyńskiego

– Państwowy Instytut Badawczy

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa

e-mail: p.dobrowolski@ikard.pl, tel. +48 22 812 55 86

  • Wskazania do włączenia kwasu acetylosalicylowego
    • w prewencji pierwotnej i wtórnej zdarzeń sercowo-naczyniowych
    • w prewencji stanu przedrzucawkowego i w dysplazji włóknisto-mięśniowej
  • Badania nad nowymi możliwościami zastosowania kwasu acetylosalicylowego – u chorych z tętniakami aorty brzusznej oraz w celu redukcji ryzyka rozwoju chorób nowotworowych

Kwas acetylosalicylowy (ASA – acetylsalicylic acid) jest jednym z najczęściej wykorzystywanych we współczesnej medycynie leków. Do najczęstszych wskazań do jego stosowania należy prewencja pierwotna lub wtórna zdarzeń sercowo-naczyniowych. W 2023 roku, tak jak w ubiegłych latach, ukazało się wiele badań oceniających miejsce ASA w terapii nie tylko chorób sercowo-naczyniowych. W poniższym artykule zostaną opisane dobrze znane (klasyczne), ale również nieklasyczne (nowe) możliwości zastosowania kwasu acetylosalicylowego. Ponadto zostaną przedstawione nowe kierunki badań i nowe potencjalne wskazania do stosowania ASA.

Klasyczne wskazania do stosowania kwasu acetylosalicylowego

W zakresie prewencji chorób sercowo-naczyniowych wyróżnia się zwyczajowo profilaktykę pierwotną (przed rozpoznaniem choroby sercowo-naczyniowej) i wtórną (po rozpoznaniu choroby sercowo-naczyniowej, np. po przebytym zawale mięśnia sercowego, udarze mózgu).

Profilaktyka pierwotna

W zaleceniach europejskich dotyczących prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego z 2021 roku u osób bez jawnej choroby w obrębie serca i naczyń z niskim/umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym nie zarekomendowano leczenia przeciwpłytkowego, gdyż zwiększa ono ryzyko wystąpienia poważnego krwawienia1. Powyższe wytyczne wskazują jednak, że u pacjentów z cukrzycą typu 2 z wysokim lub bardzo wysokim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych można rozważyć włączenie kwasu acetylosalicylowego w małych dawkach w ramach prewencji pierwotnej w przypadku braku jednoznacznych przeciwwskazań. Podobne zalecenia znajdują się w wytycznych amerykańskich dotyczących prewencji sercowo-naczyniowej z 2019 roku2. Autorzy tego dokumentu rekomendują rozważenie zastosowania małej dawki ASA (75-100 mg/24 h) w prewencji pierwotnej u osób w wieku 40-70 lat z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, bez zwiększonego ryzyka krwawienia2. Podkreślono, że u osób >70 r.ż. nie powinno się zalecać ASA w prewencji pierwotnej.

Profilaktyka wtórna

  • ze stabilną chorobą wieńcową, po przezskórnej interwencji wieńcowej
  • po przebytym zawale mięśnia sercowego
  • po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu
  • z objawową chorobą tętnic obwodowych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Klasyczne wskazania do stosowania kwasu acetylosalicylowego

W zakresie prewencji chorób sercowo-naczyniowych wyróżnia się zwyczajowo profilaktykę pierwotną (przed rozpoznaniem choroby sercowo-naczyniowej) i wtórną (po rozpoznaniu choroby sercowo-naczyniowej, np. po przebytym [...]

Niecodzienne wskazania do stosowania kwasu acetylosalicylowego

Jednym z najpoważniejszych powikłań ciąży jest stan przed­r­zucawkowy. W badaniu ASPRE opublikowanym na łamach „New England Journal of Medicine” wykazano, że stosowanie kwasu [...]

Nowe obszary terapeutyczne stosowania kwasu acetylosalicylowego w 2024 roku

W 2023 roku zostało opublikowane interesujące badanie oceniające wpływ stosowania ASA na progresję zwiększania się średnicy aorty brzusznej u chorych z tętniakiem aorty brzusznej. [...]

Długotrwałe stosowanie kwasu acetylosalicylowego a zmniejszenie częstości nowotworów

W poprzednim roku zostały opublikowane również wyniki badania zatytułowanego „Długotrwałe stosowanie kwasu acetylosalicylowego a ryzyko zachorowania na raka: 20-letnie badanie kohortowe”9. Wśród 1 [...]

Podsumowanie

W jednym z badań opublikowanych w 2023 roku autorzy poddali analizie stosowanie kwasu acetylosalicylowego we wtórnej profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych na podłożu miażdżycy w krajach o niskim, [...]

Do góry