Krztusiec w okresie okołoporodowym

Krztusiec (koklusz) jest ostrą bakteryjną chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez niewielką Gram(−) pałeczkę Bordetella pertussis. Podobny obraz kliniczny może być spowodowany zakażeniem Bordetella parapertussis, sporadycznie Bordetella bronchiseptica czy Bordetella holmesii. Spośród ponad 3 tys. białek B. pertussis kilka odgrywa istotną rolę jako antygeny mające znaczenie w indukowaniu odpowiedzi immunologicznej po przebyciu zakażenia lub szczepieniu albo substancje biologicznie czynne warunkujące zdolność do zakażenia i wywołanie objawów klinicznych. Pałeczkę krztuśca cechuje tropizm do nabłonka rzęskowego dróg oddechowych. Za przyleganie do komórek nabłonkowych odpowiedzialne są białka fimbrii, hemaglutynina włókienkowa (FHG – filamentous haemaglutinin) i toksyna krztuścowa (PT – pertussis toxin). Przeżycie bakterii w drogach oddechowych ułatwia cytotoksyna tchawicza (TCT – tracheal cytotoxin), pertaktyna (PRT – pertactin), toksyna krztuścowa i cyklaza adenylowa (AC – adenylate cyclase). TCT powoduje unieruchomienie rzęsek nabłonka oddechowego. TCT, PRT i AC zmniejszają zdolność leukocytów do chemotaksji i fagocytozy. TCT i AC przypisuje się uszkodzenie nabłonka i objawy ze strony układu oddechowego.

Krztusiec

dr n. med. Ewa Talarek

Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Charakterystyka patogenu

Krztusiec (koklusz) jest ostrą bakteryjną chorobą zakaźną układu oddechowego wywoływaną przez niewielką Gram(−) pałeczkę Bordetella pertussis. Podobny obraz kliniczny może być spowodowany zakażeniem Bordetella parapertussis, sporadycznie Bordetella bronchiseptica czy Bordetella holmesii.

Spośród ponad 3 tys. białek B. pertussis kilka odgrywa istotną rolę jako antygeny mające znaczenie w indukowaniu odpowiedzi immunologicznej po przebyciu zakażenia lub szczepieniu albo substancje biologicznie czynne warunkujące zdolność do zakażeni...

Bakteriemia w przebiegu krztuśca zdarza się wyjątkowo rzadko, dotyczy dorosłych pacjentów z głębokim niedoborem odporności.

Zmiany patomorfologiczne

U niemowląt zmarłych z powodu krztuśca stwierdzono:

  • przekrwienie błony śluzowej dróg oddechowych
  • zniszczenie nabłonka rzęskowego
  • gęstą śluzowo-ropną wydzielinę
  • zmiany martwicze w błonie śluzowej krtani, tchawicy, oskrzeli i oskrzelików
  • zapalenie płuc
  • zmiany krwotoczne w pęcherzykach płucnych
  • nacieki limfocytarne w tkance płucnej i opłucnej
  • ogniska krwotoczne lub niedokrwienne w mózgu
  • obrzęk mózgu
  • zmiany zanikowe w korze mózgowej.