Dietetyka
Edukacja żywieniowa pacjentów z cukrzycą typu 2
Dr hab. inż. Dariusz Włodarek
Prawidłowe odżywianie, regularna aktywność fizyczna oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących farmakoterapii są kluczowymi elementami terapii chorych na cukrzycę. Dla wielu takich osób najtrudniejszym z wyżej wymienionych elementem terapii jest przestrzeganie zasad prawidłowego żywienia. Dlatego tak istotne jest właściwe zrozumienie przez osoby chore, na czym polega terapia żywieniowa w cukrzycy. Aby to uzyskać, konieczna jest edukacja pacjentów oraz ich dobra współpraca z lekarzem prowadzącym i dietetykiem. American Diabetic Association (ADA) zaznacza, że prawidłowa samoopieka oraz poprawa jakości życia są efektem edukacji pacjentów i jako element terapii powinny być oceniane oraz monitorowane (ADA, 2015).
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) celem leczenia dietetycznego chorych na cukrzycę jest utrzymanie:
- prawidłowego (bliskiego normy) stężenia glukozy w surowicy krwi, w celu prewencji powikłań cukrzycy,
- optymalnego stężenia lipidów i lipoprotein w surowicy,
- optymalnych wartości ciśnienia tętniczego krwi w celu redukcji ryzyka chorób naczyń,
- uzyskanie i utrzymywanie pożądanej masy ciała (PTD, 2015).
Aby uzyskać powyższe cele, niezbędne jest indywidualne opracowanie zaleceń dietetycznych dla osób z cukrzycą, uwzględniające takie czynniki jak wiek, płeć, poziom aktywności fizycznej, status ekonomiczny, ale również osobnicze i kulturowo uwarunkowane preferencje żywieniowe, dostęp do polecanych produktów spożywczych, chęć i możliwość wprowadzenia zmian w sposobie odżywiania (Evert i wsp., 2014; PTD, 2015).
Niezwykle istotne jest przekazywanie zasad żywieniowych w sposób czytelny dla pacjenta, czyli raczej w postaci planu zaleceń dotyczących wyboru produktów i komponowania posiłków, a nie – zawartości w diecie makro- i mikroskładników. Ponadto, przekazując informację dotyczącą diety, lepiej koncentrować się na dozwolonych produktach i potrawach, niż na tych, które pacjent ma wykluczyć z diety, tak aby mógł on utrzymać przyjemność z jedzenia (Evert i wsp, 2014).
Zakres programu edukacyjnego
Edukacja żywieniowa osób chorujących na cukrzycę powinna być prowadzona przez dyplomowanych dietetyków i rozpoczęta w jak najkrótszym czasie po rozpoznaniu choroby. Każdy pacjent winien uczestniczyć w programach edukacyjnych dotyczących samokontroli, w ramach których prowadzone powinny być również szkolenia dotyczące terapii żywieniowej w chorobie (ADA, 2015; PTD, 2015).
Według Institute of Medicine (USA) terapia żywieniowa osób chorych (określana jako Medical Nutrition Therapy – MNT) jest skutecznym sposobem mogącym wpływać na przebieg chorób przewlekłych poprzez łagodzenie objawów. Pozwala również na zmniejszeni...
